Stop twintig regeringsleiders in een hogedrukpan. Voeg een Nederlandse staatssecretaris toe. Laat het geheel een weekendje sudderen En voilà: de Nieuwe Wereldorde is gereed. Zo makkelijk is dat, midden in een financiële crisis.
Hervormingen van het financiële stelsel, meer toezicht, strengere regels voor banken, het kan opeens allemaal. En nog belangrijker: er wordt voor het eerst serieus geluisterd naar opkomende economieën als China, India en Brazilië. Het tijdperk van de G7 lijkt voorbij. Het Westen zal de macht moeten delen met het Oosten en het Zuiden. Zonder het spaargeld, de goedkope arbeid en de grondstoffenrijkdom van de vroegere ontwikkelingslanden hebben de economieën van Europa en Amerika geen schijn van kans. Met de kredietcrisis is de wereld eindelijk de 21ste eeuw binnengegaan. Vergeet de machtsverhoudingen van de vorige eeuw. Negentig jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog kan de machtskaart eindelijk opnieuw ingetekend worden.
In een enthousiast hoofdredactioneel commentaar verwelkomde NRC Handelsblad deze ‘nieuwe wereldorde’. De krant schreef: ‘De vergadering in Washington maakt grote kans de geschiedenis in te gaan als het evenement waarbij de veranderde machtsverhoudingen definitief zijn gestold in de G20.’
De bekende hoogleraar internationale betrekkingen Rob van Wijk zag dat de vrijdag voor de G20-top al aankomen: ‘Nieuwe orde in de wereld staat morgen op stapel’, stelde hij in een column in Trouw. De financiële crisis biedt voor landen als China een gouden mogelijkheid om de wereldordening op een nieuwe leest te schoeien, denkt Van Wijk.
Prachtig. Is de kredietcrisis toch nog ergens goed voor. Maar misschien zijn de deskundigen iets te optimistisch over de nieuwe orde. Het is ook goed mogelijk dat straks, wanneer de grootste ellende van de financiële crisis achter de rug is, de westerse landen weer overgaan tot de orde van de dag. De oude orde, welteverstaan.
Natuurlijk, een land als China beschikt over grote kapitaalreserves, in vele jaren opgebouwd door meer te exporteren dan te importeren. Het is een spaarpot die de wereldeconomie in de crisis goed kan gebruiken. Maar zodra de geldproblemen voorbij zijn, zal het Westen zich realiseren dat de Chinese economie, ondanks het enorme potentieel, nog helemaal niet zo belangrijk is.
Gemeten in huidige dollars, produceren alle Chinezen bij elkaar voor zo’n 3500 miljard dollar aan goederen en diensten. Dat is ongeveer 6,5 procent van de totale wereldproductie. De Chinese economie is daarmee nog geen vijf keer zo groot als de Nederlandse. De Indiase economie is met een nationaal product van omgerekend twaalfhonderd miljard dollar slechts anderhalf keer die van Nederland. Ook Brazilië produceert slechts anderhalf keer zoveel als Nederland.
Het was dan ook niet de omvang van de productie waarmee de opkomende economieën de wereld verbaasden, maar de groei van die productie. Met groeicijfers van acht, negen of zelfs tien procent worden kleine landen snel groot. Extrapoleer een paar decennia en het Westen is de economische macht kwijt.
De nieuwe wereldorde van NRC en Trouw is er dan ook een die vooruit kijkt. Bij gelijkblijvende groei zijn China en India voor het midden van de eeuw grootmachten die een plek aan de onderhandelingstafel kunnen afdwingen. Met dat vooruitzicht mogen ze nu al aanschuiven om te helpen de financiële crisis te bestrijden.
Maar ironisch genoeg zal juist door die crisis de economische groei in China, India en Brazilië fors dalen. Door de aanstormende mondiale recessie krijgen de industrie en de grondstoffensector het moeilijk. Van die sectoren moeten deze landen het juist hebben. Ze hebben op enorme schaal geïnvesteerd en zo een voorschot genomen op de toekomstige groei. Als die uitblijft, heeft dat dramatische en langdurige economische gevolgen. Overcapaciteit, werkloosheid, een instortende vastgoedmarkt en mogelijk als gevolg daarvan grote sociale onrust.
De kredietcrisis zal juist de opkomende economieën hard raken. Volstrekt onrechtvaardig, want aan de crisis zelf hebben deze landen nauwelijks schuld. Hun groei zal worden getemperd. De nieuwe wereldorde zal langer op zich laten wachten.