En toch werd het ook dit jaar gewoon weer prinsjesdag. Ondanks de politieke aardverschuiving en nog immer voortdurende naschokken, slaagde zelfs het juist aangetreden kabinet-Balkenende erin tijdig een miljoenennota en een troonrede op papier te zetten. Nieuw daarin was hooguit de wijze waarop een deel van de teksten in de openbaarheid kwam. Dankzij een naar verluidt vanuit Australië opererende internetter met de codenaam «nh2ba», stonden zaterdagmiddag de door persbureau ANP voorgeproduceerde nieuwsberichten over de miljoenennota al online. Niet dat daar nu zoveel nieuws in stond — iedereen wist immers allang dat Nederland er economisch behoorlijk beroerd voor staat en dat, om eens iets te noemen, de overheid de ambtenaren salarissen met meer dan 2,5 procent wil verhogen terwijl de vakbond dat niet wil.

Opmerkelijk is het wel dat er door de actie van nh2ba bijkans een soort hype is ontstaan rond de oersaaie begrotingsstukken. Wie had gedacht dat het halve land naar een nieuwsgroep zou surfen om drie dagen eerder dan de andere helft van het land bijvoorbeeld te kunnen lezen dat «de voorzichtigheidsmarge van het kabinet, 0,25-procentpunt, kleiner is dan de marge (0,6 procentpunt) in het voorzichtig trendmatig scenario dat uitgaat van een economische groei van 2,5 procent per jaar»?

Hoezeer Gerrit Zalm als minister van Financiën de laatste jaren ook zijn best deed om een bredere publieke aandacht voor zijn beleid te krijgen, zoveel belangstelling als opvolger Hoogervorst nu voor zijn cijferwerk heeft gekregen, is niet eerder vertoond. Of nh2ba nu een journalist is of niet, in dit toch al boeiende politieke jaar is hij of zij erin geslaagd wederom meer burgers bij de politiek te betrekken.

Niettemin was de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) not amused over de embargoschending. Het was immers de journalistiek die jaren geleden pleitte voor het onder embargo verstrekken van de begrotingsstukken. De voorzichtige RVD zelf zou waarschijnlijk liefst de teksten pas op dinsdagmiddag vrijgeven om uitwassen zoals dit jaar te voorkomen. Voorafgaand aan de persconferentie waarin premier Balkenende maandag de troonrede toelichtte, werd het aanwezige journaille derhalve de les gelezen door hoofddirecteur Brouwers van de RVD. Niet dat het erg waarschijnlijk leek dat tussen de keurige Haagse reporters nh2ba verscholen zat, maar Brouwers moest zijn ongenoegen ergens kwijt. Om een grotere blamage te voorkomen, had Brouwers’ dienst nog even overwogen de troonrede niet onder embargo en pas dinsdag, na aanvang van de voordracht van de koningin, onder de pers te verspreiden. Zover is het evenwel niet gekomen.

De troonrede, die al met al dus gewoon onder embargo werd uitgereikt, kende zelf ook nog enige noviteiten. De bede was terug, maar dat valt natuurlijk moeilijk een nieuwpolitieke oprisping te noemen. En zoals de ChristenUnie dinsdag niet ongevat opmerkte: als één kabinet Gods zegen nodig heeft, dan is het dit wel. Werkelijk nieuw was de opbouw van de tekst. Zo werd minder dan in de afgelopen jaren een taaie lijst van beleidsvoornemens van de diverse departementen opgelepeld. Gepoogd is duidelijk een leesbaarder verhaal over de staat van het land en de accenten van het nieuwe kabinet op te stellen, zonder angstvallig iedere beleidskeutel van elk afzonderlijk departement uit de doeken te doen. Het werd een verhaal waarin het kabinet probeerde aan te tonen de kiezersopstand van 15 mei goed begrepen te hebben. Dat voor de meeste sectoren die die dag inzet waren van de verkiezingen nauwelijks geld beschikbaar is, was voor de meeste mensen die Beatrix’ woorden volgden al lang geen nieuws meer. Dankzij het zendingswerk van nh2ba kwam de schok gelukkig iets minder hard aan.