In zijn derde roman doet Giphart derhalve gewoon zijn ding. En dat ding doet hij als geen ander. Met Phileine zegt sorry trekt hij vrolijk de lijn door van Ik ook van jou en Giph. Phileine is opnieuw een mega-vlot geschreven boek over jonge, hippe mensen aan de goede kant van de maatschappelijke grens: Phileine en Max (haar vriendje) zijn, net als de andere personages, jong, mooi, welopgevoed, intelligent en cultureel onderlegd. In hun levens wringt niets; het gaat ze zogezegd voor de wind. Of, zoals Phileine het in een waanzinnig contemplatief moment zelf uitdrukt (na twee weken lang te hebben geprobeerd lelijk te zijn): ‘Hoe enorm ik me ook had toegetakeld en hoe vervelend ik het ook vond mijn moeder gelijk te geven: ik bleef een onverklaarbaar mooi meisje. Zuchtend accepteerde ik mijn toekomst: veel verdienen, een goede gezondheid, een ruim huis, een gelukkig bestaan, de lekkerste seks en altijd de beste tafels in restaurants. Een vervelend vooruitzicht, maar ik zal ermee moeten leren leven.’
En dat doet ze met verve. Phileine vertrekt naar New York, waar Max toneel is gaan spelen. In het verre Amerika beleeft ze velerlei avonturen, samen met Gulpje Degompelaere, Jules, Leonard, L.T. en anderen. De apotheose komt als Phileine eerst de voorpagina’s van de kranten haalt, dan een curieus maar flitsend optreden bij David Letterman doet en ten slotte Gloria Gaynor van het podium sleept om, opnieuw in een waanzinnig contemplatief moment, de wereld toe te spreken als was ze het geweten der mensheid.
Ronald Giphart heeft inmiddels zijn eigen genre gecreëerd, en daarin blinkt hij regelrecht uit. Phileine zegt sorry is opnieuw een lofzang op de onbezonnenheid, het ongebreideld opgewekte, het leve-de-seks, het alles-is-oké-want-ik-ben-oké en zo voort en zo verder. En dat is goed. Want Giphart is in de wieg gelegd om zulke boeken te schrijven, boeken die nadrukkelijk kiezen voor het vlotte, het oppervlakkige, het lekkerlezerige, en die het zware, trage en moeizame gretig ontwijken. Geen jeugdtrauma’s, geen onverwerkte verledens, geen innerlijke conflicten, geen zwaarmoedigheid, geen zelfmoordneigingen, geen armoede, geen maatschappelijke misstanden - niets daarvan. Bij Giphart is de wereld ‘leuk’ en vol met happy happy people.
Gezegend met dat benijdenswaardige schrijftalent van hem doet Ronald Giphart in Phileine zegt sorry weer precies waar hij zo goed in is: pretentieloze, up beat, swingende verhalen vertellen over pretentieloze, up beat, swingende mensen. Zelf omschreef hij het al eens als ‘liefderatuur’, en wellicht is dat de beste benaming voor zijn werk. Het is een nieuw genre, en Giphart is een nieuw soort auteur. ‘Literatuur’ als amusement, de schrijver als entertainer (bij sommige passages hoor je hem voorlezen), de roman als pretpark.
Sommigen nemen hem die houding kwalijk. Dat lijkt me onzinnig. Zulke boeken moeten er nou eenmaal ook zijn. En dan kunnen ze maar het best worden geleverd door Ronald Giphart.
Het genre liefderatuur kan alleen naar de eigen criteria worden beoordeeld. Voor Phileine zegt sorry geldt derhalve: stijl, stijl en stijl. En die is meesterlijk.
Dichters & Denkers
Nog altijd even lekker
Ronald Giphart, Phileine zegt sorry. Uitgeverij Balans, 214 blz., 329,90
Na zijn eerste twee romans, Ik ook van jou en Giph, kreeg Ronald Giphart van alle kanten te horen dat hij nu maar ‘een echt boek’ moest gaan schrijven. Daar heeft d'n Gip zich dus niets van aangetrokken. En dat is goed. Het zou vreemd zijn als een auteur zich door de kritiek liet voorschrijven hoe zijn volgende boek eruit ging zien.
www.groene.nl/1996/45