Odessa – Alle ogen waren afgelopen week gericht op Odessa. Op 2 mei herdacht de Zuid-Oekraïense havenstad tientallen inwoners die een jaar geleden omkwamen tijdens rellen tussen pro-Majdan- en anti-Majdan-groeperingen.
Het overgrote deel van de slachtoffers viel tijdens een grote brand, gesticht in het centrale Vakbondshuis waar zich burgers en relschoppers hadden verschanst.
Op het enorme plein voor het Vakbondshuis staat een vrouw te jammeren. Ze wijst naar het raam op de vierde verdieping waar haar twintigjarige zoon Igor omkwam in de brand. Voor het geblakerde gebouw staan bloemen en kaarsen en hangen foto’s van de slachtoffers en van hun verkoolde lichamen. Vanaf een van de foto’s kijkt Igor haar aan, zwart stekeltjeshaar boven een pafferig gezicht. Een jaar na dato is nog altijd onduidelijk wat er precies gebeurd is en zijn de brandstichters die de molotovcocktails het gebouw in gooiden niet aangehouden.
In de aanloop naar de herdenking hadden de veiligheidsdiensten het drukker dan ooit. Maandenlang was de politie bezig met het oprollen van terreurgroepen waarbij wapens en explosieven in beslag werden genomen. Op de dag zelf vulden soldaten de straten van de stad en werden checkpoints opgeworpen. Met resultaat: Odessa bleef relatief rustig.
Ook de regering in Kiev toonde de afgelopen weken belangstelling voor de stad. President Porosjenko bracht een bezoek, legde bloemen bij het monument van de Onbekende Matroos en hield een toespraak waarin hij waarschuwde voor ‘bepaalde organisaties’ die erop uit zouden zijn de stad te verdelen. Een van die organisaties is de Volksraad van Bessarabië, een kersverse politieke beweging. De Volksraad wil zich inzetten voor de heropleving van de historische provincie Bessarabië, dat in tsaristisch Rusland deel uitmaakte van de op de Ottomanen veroverde kolonie Novorossija.
Aangezien het grootste deel van Bessarabië sinds jaar en dag in buurland Moldavië ligt, is het niet waarschijnlijk dat de wederopstanding van de regio aanstaande is. Toch houdt de politie van Odessa de groep scherp in de gaten. En dat is niet voor niets: de Volksraad onderhoudt goede betrekkingen met de separatisten in het oosten, de website staat geregistreerd in Moskou.
De gewone Odessiet is niet alleen bezorgd over de onrust in zijn stad maar ook over de eigen portemonnee. Het is lente, normaal de tijd dat de legendarische stad aan de Zwarte Zee zich opmaakt voor het toeristenseizoen. Dit jaar worden er weinig toeristen verwacht op de beroemde trappen van Odessa. De meesten blijven weg, vooral de Russen.