In de rechtszaal moet een partijlid zich verantwoorden voor zijn aandeel in de bestorming van het parlement enkele weken geleden. Drie gardisten verloren daarbij het leven toen midden in hun gelederen een handgranaat explodeerde. Honderddertig ordebewakers raakten gewond. Behalve de mogelijke granaatgooier werden zestien verdachten gearresteerd. Onder hen verschillende kopstukken van Svoboda. Talrijke beelden getuigen van de opgeklopte agressie tijdens de rellen en de leidende rol van de partij.
‘De politie provoceerde ons, patriotten van Oekraïne’, beweert voormalig volksvertegenwoordiger Alexander Mirnij in de nauwe straat tegenover de rechtbank. Van verantwoordelijkheid voor het dodelijke geweld wil hij niets weten. ‘Dit is politieke repressie. De regering wil Svoboda van de kaart vegen.’ Volgens Mirnij en zijn partijgenoten moet het proces de aandacht van de werkelijke problemen afleiden.
Dat de regering van premier Jatsenjoek die heeft, is geen geheim. Haar aanpak van de rellen zou onprofessioneel zijn geweest. ‘Er was geen afzetting. De vesten van de gardisten bleken van slechte kwaliteit. Waarom wordt dat niet onderzocht?’ riep een hervormingsgezinde politicus in een populaire talkshow. In hetzelfde programma klonken zorgen over illegaal wapenbezit en de vraag in hoeverre het granaatincident een toevallig exces was dan wel zorgvuldig voorbereid.
Dringender nog is de fundamentele vraag hoe Oekraïne het conflict met de pro-Russische rebellen in de Donbass kan beëindigen op een voor iedereen aanvaardbare manier. Daarbij houdt het Westen Kiev aan de Akkoorden van Minsk en verwacht de EU wezenlijke concessies. Rechtsradicale partijen als Svoboda zien daar echter niets in en volgens een recente opiniepeiling worden ze daarin gesteund door veel gematigde Oekraïners. Veel mensen zien in de akkoorden een knieval voor een door Rusland gecreëerde oorlog. Niet toevallig was de aanleiding voor de geweldsuitbarsting de goedkeuring die het parlement gaf aan een grondwetswijziging die kan leiden tot zelfbestuur voor de rebellen.
Intussen gaat het zoeken naar de echte oorzaken van de rellen door. Politicoloog Vadim Karasev verklaarde deze zo: ‘Het eigenlijke thema, de grondwetswijziging, is geen moment besproken. Niet in het parlement, niet erbuiten. Dat we niet meer naar elkaar luisteren, dát leidt tot geweld.’