Het lijkt even onwaarschijnlijk als een vrouwelijke paus: een vrouwelijke Amerikaanse president of vice-president. In 1984 leed de Democratische presidentskandidaat Walter Mondale met zijn vrouwelijke running mate Geraldine Ferraro een zware nederlaag. Dat werd gezien als hét bewijs dat Amerika niet klaar is voor een vrouw aan de top. Dit jaar kreeg Elisabeth Dole, echtgenote van de ‘ouwe Bob’, niet eens haar campagne van de grond wegens geldgebrek. Opnieuw is de strijd om het Witte Huis een exclusief mannelijk domein.
Van de Amerikaanse kiezers is 54 procent vrouw, maar slechts 9 procent van de senatoren, 13 procent van de leden van het Huis van Afgevaardigden en 6 procent van de gouverneurs is dat ook. Toch hebben de Amerikaanse media het steeds vaker over de ‘angry young male’ die zich door vrouwen voorbijgestreefd voelt. Op de universiteiten zijn de vrouwelijke studenten voor het eerst in de meerderheid en die meerderheid blijft groeien. Voorlopig blijkt die vrouwelijke opgang nauwelijks in de machtsstructuren. Slechts 4 procent van de directieleden van de honderd grootste bedrijven zijn vrouwen.
Maar het zijn de vrouwen die doorgaans beslissen wie de verkiezingen wint, zeggen politicologen. Hun stemgedrag schommelt meer dan dat van mannen, zodat een verandering in hun voorkeur vaak de doorslag geeft. Het gevolg daarvan is dat politici van beide partijen hun strategie en kiesreclame in hoge mate richten op de vrouwelijke swing note. Tijdens de vorige presidentsverkiezingen werd vaak beweerd dat Clinton zijn verpletterende zege te danken had aan de soccer moms. Deze overwerkte ‘voetbalmamma’s’ van Suburbia, die na hun werk en huishoudelijke taken nog tijd vinden om hun voetballende zonen en dochters aan te vuren, hadden en bloc voor Clinton gestemd. Diens klemtoon op orde (meer politie, bewapeningscontrole, schooluniformen), welvaart (recordgroei in werkgelegenheid), gezondheid en onderwijs, speelde daarbij ongetwijfeld een grote rol. Maar vrouwen stemden ook massaal vóór het vriendelijke, kalme zelfvertrouwen van Clinton en tegen de norse, ouderwetse Dole en de arrogante, agressieve Gingrich.
De Republikeinen hebben hun les getrokken. Hun nieuwe boegbeeld, George W. Bush, kortweg ‘double u’ of ‘Dubya’, is de anti-Gingrich. Zijn stijlgelijkenis met Clinton is zo opvallend dat je je afvraagt of hij voor de spiegel geoefend heeft. Bush is al net zo joviaal en ontwapenend als Clinton. Bush heeft de gender gap, zoals het vrouwelijk deficit van de Republikeinen genoemd werd, gedicht. Volgens een recente poll zou hij 50 procent van de vrouwenstemmen krijgen tegen 41 voor Gore en 51 procent van de mannelijke stemmen tegenover 41 voor Gore. ‘Bush is zeer gevoelig voor vrouwelijke noden en heeft zich omringd met vrouwelijke adviseurs’, zegt zijn (eveneens vrouwelijke) perswoordvoerster Mindy Tucker. De belangrijkste zijn zijn ‘communications director’ Karen Hughes (een van de drie invloedrijkste adviseurs van Bush, zegt Tucker), zijn ‘political director’ Maria Cino en Condoleesa Rice, zijn voornaamste adviseur inzake buitenlandse politiek. Van de 182 stafleden van de Bush-campagne zijn er 75 vrouw.
Er is maar één presidentskandidaat die nog gevoeliger is voor vrouwelijk advies: Al Gore. De vice-president is er naar verluidt van overtuigd dat hij slechts kan winnen als hij de vrouwenharten kan veroveren. Zijn meest invloedrijke adviseurs zijn volgens insiders zijn vrouw Tipper, zijn moeder Pauline en zijn dochter Karenna.
En dan is er Naomi Wolf. Time rapporteerde in oktober dat Wolf, schrijfster van feministische bestsellers als The Beauty Myth, vijftienduizend dollar per maand kreeg van de Gore-campagne om de vice-president te adviseren hoe hij zich aantrekkelijker kon maken voor vrouwen. Wolf had in 1996 al een adviserende rol gespeeld in de herverkiezingscampagne van Clinton. Haar advies dat Clinton een vaderlijk imago moest nastreven, werd toen zeer gewaardeerd. Haar raad aan Gore was volgens Time dat hij moet leren een ‘alfa-mannetje’ te worden: de leider van de horde. Door het huidige ‘alfa-mannetje’ (Clinton) ‘zijn tanden te tonen’, zou hij zich ontdoen van zijn imago als (ondergeschikt) ‘beta-mannetje’, dat hem in de ogen van de kiezers ongeschikt zou maken als president.
Time’s onthulling leverde Gore een stortvloed van hoon en sarcasme op. Tv-komieken zoals Jay Leno konden er niet genoeg van krijgen om de vice-president uit te beelden als een grommende, zich op de borst slaande gorilla. De vraag waarom Gore zo veel geld overhad voor dit simpele advies (na de onthulling verminderde Gore’s campagne-directeur Donna Brazile Wolfs salaris tot vijfduizend dollar) werd door Richard Cohen in de Washington Post beantwoord met de sinistere hint dat ‘Wolfs tentakels veel verder reiken’ dan haar officiële rol doet vermoeden. Vele media beweerden dat Wolf in haar jongste boek, Promiscuities had gepleit om in de scholen technieken van masturbatie en orale seks aan te leren. In werkelijkheid raadde Wolf jonge meisjes enkel aan om in plaats van copulatie andere vormen van seksueel contact te exploreren. ‘Een getrouwde man als Gore zou van haar weg moeten rennen’, concludeerden de Republikeinen.
Gore lijkt Wolfs advies ter harte te hebben genomen - hij heeft Clinton al enkele keren scherp bekritiseerd - maar volgens antropologe Sarah Blaffer Hrdy was het geen wijze raad. Alfa-mannetjes zijn ijdel, agressief, arrogant en ze gebruiken hun macht voor egoïstische doeleinden. Niet het type dat de voetbalmama’s in het Witte Huis willen zien. De ideale president zou volgens Hrdy een grootmoeder zijn, wier kinderen en kleinkinderen over heel het land verspreid zijn, op plaatsen die de grootmoeder niet kent. De president zou er dan rekening mee moeten houden dat al haar daden een impact kunnen hebben op haar nakomelingen en hij zou er daarom toe geneigd zijn in het algemeen belang te handelen. Volgens deze theorie zou Gore zijn kinderen het huis uit moeten sturen met de opdracht om in de komende vier jaren niets van zich te laten horen. Ze zouden de wereld rondzwerven zodat de president niet zou weten waar ze zijn. Misschien wel in Irak, Kosovo of Soedan. Dat zou hem ervan weerhouden onbesuisd kruisraketten af te vuren zoals Clinton vorig jaar tijdens het Lewinsky-schandaal deed. ‘Dat was typisch gedrag voor een alfa-mannetje’, zegt Hrdy.