Was de komst van Amerikaanse VN-troepen eind 1992 een media event van de eerste orde, nu vindt hun aftocht plaats onder absolute radiostilte. Van de veelbelovende plannen van VN-secretaris Boutros Ghali en president Bill Clinton om te komen tot nation-building in Somalie is niet veel terechtgekomen. Drie ondersecretarissen van de Verenigde Naties en vijf speciale Amerikaanse afgezanten hebben hun tanden erop stukgebeten. Aan de gewone VN-soldaten en de non-gouvernementele organisaties heeft het niet gelegen, wel aan de militaire en diplomatieke leiding.
Nadat de poging van admiraal Howe (de Amerikaanse Unosom-bevelhebber) om een pro-Amerikaans regime te installeren in oktober vorig jaar definitief was mislukt, verzandde de operatie in eindeloze conferenties en ontwijkende manoeuvres. Jongstleden februari onderschreef de Veiligheidsraad ten slotte de zogenoemde Akkoorden van Addis Abeba van vorig jaar, waarin Somalische vertegenwoordigers toezegden hun geschillen vreedzaam op te lossen. De Verenigde Naties zullen daarbij vanaf nu ‘assisteren’, hetgeen neerkomt op een capitulatie voor de macht van de krijgsheren, die geen van allen ooit werkelijk zijn ontwapend.
Waarnemers ter plaatse zagen de bui al maanden hangen. ‘Terwijl het straatgeweld toeneemt en gewapende benden weer net als voorheen patrouilleren in de straten van Mogadishu, stijgt de wanhoop onder Unosom-officieren’, schreef het onafhankelijke electronic mail-tijdschrift Somalia News Update: ‘Sommigen omschrijven hun resterende taken als “het verschuiven van de dekstoelen op de Titanic”. Een treffende vergelijking, gezien het feit dat Unosom wordt geleid door een admiraal.’
De afwikkeling van Unosom II wordt overgelaten aan de troepen die er het slechtst voor zijn uitgerust, onder meer omdat ze de ondersteuning van de Amerikaanse militaire inlichtingendiensten zullen moeten missen. Het grootste aantal slachtoffers aan VN-zijde viel al onder de blauwhelmen uit de derde wereld, en ook de huidige terugtrekking verloopt overeenkomstig de internationale pikorde. In het voetspoor van de Amerikanen vertrekken momenteel de Duitsers, Italianen en Fransen. Achterblijvers zijn de VN-contingenten uit Pakistan, India, Maleisie", Egypte…
Ook de financie"le balans is bedroevend. Het budget van bijna vijfhonderd miljoen dollar is grotendeels besteed aan de materiele noden van het VN-personeel. Aannemers uit de Verenigde Staten, Saoedi-Arabie" en Canada hebben op kosten van Unosom woekerwinsten gemaakt. Aan infrastructuur voor de Somalische bevolking was volgens de Britse Times eind vorig jaar nog niet meer dan zeven miljoen dollar uitgegeven. Volgens het blad bewijst deze ontwikkeling dat de Verenigde Naties en een aantal grote aannemers het op een akkoordje hebben gegooid: internationale vredeshandhaving geldt voortaan als ‘groei-industrie’.