Van de landen die bekend staan om hun gunstige belastingklimaat is Nederland veruit de belangrijkste bestemming voor Zuid-Afrikaanse multinationals die hun inkomsten veilig willen stellen, blijkt uit onze inventarisatie. Veertien van de twintig grootste bedrijven aan de aandelenbeurs van Johannesburg in Zuid-Afrika hebben een of meerdere dochterondernemingen in Nederland geregistreerd. In totaal zijn deze bedrijven goed voor 249 inschrijvingen bij de Nederlandse Kamer van Koophandel (zie tabel). Met dit aantal staan we met stip op de eerste plek in de top-twaalf van ‘respectabele’ belastingparadijzen als Luxemburg, Mauritius en de Britse Maagdeneilanden.

Illustratief voor de manier waarop kapitaal via Nederland de wereld rondvliegt is het Zuid-Afrikaanse vastgoedfonds New Europe Property Investments dat overwegend in Zuid-Afrikaanse handen is. Via een kantoor in Amsterdam Oud-Zuid investeert het fonds in vastgoedprojecten in Oost-Europa, blijkt uit de jaarverslagen. Het geld staat gestald bij het hoofdkantoor op Isle of Man, een belastingparadijs voor de westkust van het Verenigd Koninkrijk waar belastingen op dividenden of vermogens niet bestaan. Van daaruit ging de voorbije jaren ruim een miljard euro aan leningen naar Nederland, waar het geld weer werd geleend aan dochterbedrijven in Oost-Europa die daarvan winkelcentra bouwen. Het Nederlandse bedrijf ontvangt vaste, hoge rentes uit Oost-Europa en keert die uit aan het hoofdkantoor op Isle of Man. Daarbovenop komen nog wat royalty’s, zodat in Nederland echt niks overblijft. Door dit spel met rentes en vergoedingen verdwijnt jaarlijks zestig tot zeventig miljoen euro tegen 0,6 procent belasting naar een belastingparadijs. Zonder de omleiding via Nederland zou over de rente-inkomsten tien tot twintig procent belasting moeten worden betaald.

Een onderzoeksgroep onder leiding van de voormalige Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki becijferde vorig jaar dat het hele continent naar schatting jaarlijks 55 miljard euro niet ontvangt door allerlei vormen van belastingontwijking.

Abonnees lezen het onderzoeksartikel uit de Groene van deze week hier. Niet-abonnees kunnen terecht bij Blendle.