AMSTERDAM – Het Britse private equity fund Apax, dat zeggenschap heeft over de meerderheid van de aandelen van het uitgeefconcern PCM, gaat niet meer investeren in het krantenbedrijf dat onder meer De Volkskrant en NRC Handelsblad uitgeeft. Deze weigering ligt volgens betrouwbare bronnen bij het bedrijf ten grondslag aan het besluit van PCM om uiteindelijk toch niet deel te nemen in de joint venture voor een gratis kwaliteitskrant met de BV van onafhankelijk ondernemer Boekhoorn.

Woensdag 15 november maakten Het Financieele Dagblad en De Volkskrant er melding van dat het plan van Aan de Stegge en Boekhoorn was gesneefd. Redenen werden in de berichtgeving echter nauwelijks genoemd. PCM zelf beperkt zich in een reactie officieel tot “geen commentaar”.

Bestuursvoorzitter Ton aan de Stegge van PCM en Marcel Boekhoorn hadden medio oktober op hoofdlijnen overeenstemming hadden bereikt over de gezamenlijke onderneming die de gratis krant zou gaan uitgeven. Ook gedelegeerd commissaris Stephen Grabiner van Apax had zich toen gecommitteerd aan het principe-akkoord tussen de persoonlijke vrienden Aan de Stegge en Boekhoorn, die elkaar hebben leren kennen toen de eerste chief executive officer was van het telecombedrijf Telfort waarover Boekhoorn tot eind 2005 zeggenschap had. Maar in de tussentijd liet Apax weten er geen brood in te zien, aldus ingewijden. De minderheidsaandeelhouders hadden dat ook al kenbaar gemaakt. Openlijk keerde alleen stichting De Volkskrant, die de identiteit van dit ochtendblad bewaakt, zich tegen het plan. Alle aandeelhouders van PCM trokken zodoende één lijn.

Formeel haakte PCM vorige week af. De vijfkoppige raad van commissarissen van PCM maakte de raad van bestuur toen op een speciale vergadering duidelijk geen vertrouwen in het plan te hebben. Met name chief financial officer Bert Groenewegen schetste voor het front van de commissarissen een financieel doemscenario. Dankzij de zwarte rekensommen van Groenewegen kon Grabiner zich distantiëren van zijn aanvankelijke instemming met de deal met Boekhoorn.

Afgelopen weekeinde is bestuursvoorzitter Aan de Stegge van PCM in Londen geweest voor crisisberaad met het private equity fund. Gevreesd wordt namelijk dat Boekhoorn op grond van het principeakkoord met PCM financiële eisen zou kunnen presenteren. Om dergelijke claims de pas af te snijden, zou PCM eventueel wel bereid zijn de gratis krant van Boekhoorn te drukken op haar persen in Amsterdam en Rotterdam.

In Londen is ceo Aan de Stegge volgens bronnen niettemin te verstaan gegeven dat hij niet moet rekenen op extra financiële middelen, die voor de joint venture met Boekhoorn noodzakelijk zouden zijn. Apax bereidt zijn ‘exit’ uit PCM voor, hoewel het fonds die stap contractueel nu nog niet kan zetten. De voorgenomen verkoop van de boekendivisie is daarvan een voorbode. De Britten willen het rendement en de kasstromen van de uitgever intussen niet meer belasten met investeringen die pas op termijn mogelijk winstgevend blijken. Een derde gratis krant zal volgens het businessplan van de Volkskrant voor zijn eigen gratis ‘smart’ pas over vier jaar geen verlies meer draaien.

Het besluit van de raad van commissarissen en Apax zal volgens bronnen bij PCM leiden tot een verschuiving van de interne machtsverhoudingen binnen het concern. Vooral cfo Groenewegen heeft zijn positie ten opzichte van Aan de Stegge versterkt. Hun derde medebestuurder Philip Alberdingk Thijm, in het management verantwoordelijk voor de dagbladen, heeft zijn handen vol aan de opvolging van hoofdredacteur Folkert Jensma van NRC Handelsblad, die twee maanden na zijn afscheid nog steeds niet rond is omdat redactie en directie onderling steggelen over de kandidaten. Alberdingk Thijm heeft vorige week van de redactie zelfs bedenktijd gevraagd én gekregen.

Op 12 december staat een reguliere aandeelhoudersvergadering van PCM op de agenda. De eigenaren – behalve Apax met zeggenschap over 52,5 procent van de aandelen ook de Stichting Democratie en Media en de kleinere stichtingen die de identiteit van De Volkskrant en Trouw bewaken en gedrieën 47,5 procent van de aandelen in bezit hebben – eisen op die bijeenkomst een coherent strategisch plan van de raad van bestuur onder leiding van Ton aan de Stegge. “Misschien staat er volgende week weer wat anders over PCM in de krant. We zijn dus nog steeds benieuwd naar de strategie van de raad van bestuur”, aldus een ingewijde.

Marcel Boekhoorn op zijn beurt heeft nog geen conclusies getrokken. Begin augustus heeft hij in Arnhem de Boekhoorn Media Groep BV opgericht. Hij heeft genoeg vermogen om op jaarbasis circa dertig miljoen euro te investeren in een gratis krant, die pas over vier tot vijf jaar niet meer verliesgevend zal zijn. In het najaar van 2005 verkocht Boekhoorn het telefoonbedrijf Telfort, waarvan hij 51 procent bezat, voor 980 miljoen euro aan KPN en kon daardoor bijna een half miljard bij zijn vermogen boeken. Boekhoorn Media Groep is honderd procent eigendom van Ramphastos Investments NV, een vennootschap die ver weg op de Nederlandse Antillen staat geregistreerd en formeel door MeesPierson Intertrust wordt bestuurd.