Jezelf ontplooien, dat hoor ik nu al jaren. Maar wat moet er dan worden ontplooid? Je ontplooit een jurk, een bloem kan zich ontplooien, een kleedje desnoods.
Is het je lichaam dat ontplooid moet worden? Niet doen. Later komen er toch weer plooien in - je moet hard trainen om die plooien weg te krijgen - hetgeen hartkwalen veroorzaakt.
Wat is dan de zin van het doen van moeite? Is je geest net zoiets als je lichaam? Hoe weet ik dat dan? En hoe weet ik dat ik mijn geest ontplooi? Welke oefeningen moet ik daar voor doen? Ik word er gek van!
Ontplooi je je geest door veel te weten? Wat moet ik dan met die wetenschap doen? Ontplooi ik mijn geest door me te oefenen in logica? Door veel aan kunst te doen? Door veel te lezen, te schilderen? Door te schrijven? Door over de dingen na te denken? Maar hoe moet dat dan weer?
Nogmaals: wat is de zin van het doen van al die moeite? Vooral als je merkt dat alles wat we met die zogenaamde ontplooiing hebben bedacht, bedoeld is om juist niets meer te doen. De menselijke geest - wat dat ook moge zijn - streeft naar de volkomen nutteloosheid. Waar vroeger een slaaf nog moest rennen om een bericht over te brengen, hebben we nu de fax en de telefoon. En we hebben zelfs de secretaresse uitgevonden die precies hetzelfde doet als die slaaf; dus die ontwikkeling van slaaf naar secretaresse was ook nog eens volslagen nutteloos.
Alles wat we doen - zelfs dat zogenaamde nadenken - heeft tot doel ons niet meer te laten nadenken. Hoe knapper een groep, hoe nuttelozer. De grootste fysici houden zich bezig met deeltjes die het oog niet kan zien en waar eigenlijk nog geen machine voor bestaat om ze te ontwikkelen.
We zijn op zoek naar ons eigen zwarte gat: dat heet dan ontplooiing!
De laatste tijd word ik weer overspoeld met het drama dat New Age heet. Zoals je toch wat verwonderd kijkt als vrienden van je een lelijk schilderij aan de muur hebben hangen, zo wil ik eigenlijk geen vriendschap meer met bekenden die plotseling ‘Tsjakka’ van Emiel Ratelband of ‘Bomen met de natuur’ van prinses Irene in hun boekenkast hebben staan!
New Age is tegen nutteloosheid - daarom heb ik, waarschijnlijk, ook zo'n hekel aan die troep. Ze proberen het nutteloze van ons leven met dezelfde wapens te lijf te gaan als de holenmensen in het stenen tijdperk: door niet een God maar een heleboel goden te ontwerpen; en dat niet alleen, ze willen zelfs goddelijke kracht zien in bomen, dolfijnen, het woord ‘Tsjakka’ en een weg betegeld met gloeiend hete kolen. Dat alles voor de ontplooiing!
Of nog erger: de zelfontplooiing!
Het is allemaal van dezelfde oplichterij als de Geheime Leer van madame Blavatsky, het is allemaal van dezelfde misdadigheid als Scientology, het is van dezelfde criminaliteit als christenen die beweren dat er een hel is en een hemel en je daarmee proberen te sturen, terwijl er niets is: een zwart gat, een nutteloos zwart gat.
Ontplooiing: toen mijn dochtertje werd geboren, was ze twee maanden te vroeg. Ze kwam uit mijn vrouw als een klein ei; alles zat in elkaar gevouwen in een ovale vorm; ik heb haar per uur in de couveuse zien ontplooien, en haar - met de jaren - steeds meer zien groeien. Het ging vanzelf.
Het moet ook vanzelf gaan - zoals je vanzelf toegroeit naar dat uiteindelijke zwarte gat.