1972. Een jaar nadat Marvin Gaye zijn overrompelende soulalbum What’s Going On uitbracht – toen nog geen ‘klassieker’, maar al herkend als een verbindende en schurende prachtplaat – was het tijd voor nieuw materiaal. De gedroomde opvolger van het grote succes; dit nieuwe album You’re the Man stond al klaar, de overtuigende eerste single was zelfs al verschenen. Maar daar bleef het bij. Gaye (1939-1984) kreeg ruzie met zijn platenbaas, die Gaye’s nieuwe werk te maatschappijkritisch vond en daarmee te zeer verwant aan What’s Going On. Hij weigerde promotiebudget vrij te maken, mede daardoor viel de respons op die eerste single tegen. Gaye trok zijn plaat terug. En al een jaar later bracht hij Let’s Get It On uit, een heerlijk ongedwongen album dat You’re the Man prompt deed vergeten. Dat bleef dus definitief onuitgebracht. Tot twee weken geleden: ter ere van Gaye’s tachtigjarige geboortedag is het werk alsnog verschenen.
Een zogeheten lost album dus, wat niet betekent dat alles aan You’re the Man nieuw is. De afgelopen decennia zijn bijna al deze nummers eens, al dan niet in een alternatieve versie, naar buiten gekomen via verzamelaars en bootlegs, en op de huidige plaat staan bovendien ook enkele moderne remixes. Erg? Allerminst, want ze passen bij de kalme, warme, soms prettig lome toon van het geheel. Wie Gaye’s hele oeuvre kent, zal in dit album weliswaar geen al te grote verrassingen horen, eerder een herhaling van zetten – maar dan wel op de prettigste manier denkbaar. Alleen al die hoge, loepzuivere stem, waarmee Gaye lange uithalen en korte, gezongen coupletten moeiteloos afwisselt. De muzikale ondergrond is zowel sterk als dienstbaar: af en toe een achtergrondkoortje, wat opzwepende drums, hoge strijkers, funky keyboardloopjes. Er zit een ontroerende warmte in bijna al deze nummers die zelden overhelt naar zoetsappigheid of klefheid – een dun koord waar Gaye als geen ander op wist te balanceren, ook op You’re the Man.
En hoe zit het met die maatschappijkritiek? Eerlijk gezegd is die helemaal niet zo dominant, misschien zijn we sinds de opkomst van hiphop meer gewend als het aankomt op harde, geëngageerde songteksten. Gaye zingt openhartig maar keurig over zijn positie als zwarte man in een overwegend witte samenleving, over zijn twijfels en angsten, de rol van vrouwen, dates, onvervalste liefde – hard of venijnig wordt het nergens, gelukkig, want dat past niet bij de toegankelijke, onbezorgde aard van de muziek en zijn stem.
Een album dat bijna vijftig jaar na dato alsnog wordt uitgebracht, roept automatisch de vraag op: waarom nu? Draagt dit album nog iets bij binnen het huidige muziekaanbod? Zonder twijfel: ja. Veel van deze songs hadden ook gemakkelijk over de moderne wereld kunnen gaan. Dezelfde problemen, dezelfde ongelijkheden, dezelfde strubbelingen. Daarnaast: You’re the Man onderstreept nog maar eens wat Gaye allemaal zo achteloos goed kon. Dit achtergebleven werk werpt misschien geen nieuw licht op zijn talent of kwaliteiten, maar blijkt wel een heel prettige nagekomen bevestiging ervan.
Marvin Gaye – You’re the Man