In Kaboel werd op 5 januari een zelfmoordaanslag op een bus gepleegd. Eén dode, vijf gewonden. Onlangs maakte president Obama bekend dat de Amerikaanse strijdkrachten en hun bondgenoten dit jaar Afghanistan zullen verlaten, met dien verstande dat 9800 Amerikanen tot 2016 zullen blijven en ook ongeveer honderd Nederlanders.
Dat gebeurt mede op verzoek van de nieuwe Afghaanse president Ghani. Vorig jaar zijn daar 3150 burgers gedood. De burgeroorlog in Syrië heeft nu aan zo’n tweehonderdduizend mensen het leven gekost, het einde van het bloedbad is niet in zicht, maar in het Westen denkt niemand er nog over om in te grijpen.
Intussen weet iedereen wat IS betekent, Islamitische Staat, het kalifaat in oprichting dat vorig jaar voor het eerst van zich deed spreken door een video van een paar onthoofdingen. Jonge jihadisten voelen zich door de strijd geïnspireerd, vertrekken naar het front en komen misschien terug om hier in de praktijk te brengen wat ze daar hebben geleerd, wat weer leidt tot versterking van onze veiligheidsdiensten. Tot zo ver een paar momentopnamen van mondiale guerrilla waarin het Westen sinds 11 september 2001 verwikkeld is.
Maak eens een beknopt historisch overzicht. Is het Westen aan de winnende hand? Nee. Zo’n overzicht leert dat het Westen sinds 9/11 ondanks alle doden, de enorme kosten en optimistische voorspellingen steeds meer terrein heeft moeten prijsgeven, tot en met het gevoel van onaantastbare veiligheid in eigen land. Dit is het resultaat van een paar geweldige vergissingen. Ten eerste heeft het Westen zich laten leiden door een overmaat aan zelfvertrouwen en een tekort aan zelfkritiek. Het volmaakte voorbeeld daarvan is president George W. Bush als hij op 1 mei 2003 aan boord van een vliegdekschip de overwinning op Saddam Hoessein afkondigt. Daarna is de oorlog in Irak pas goed begonnen en het resultaat is een hopeloze failed state. Ondanks alle veranderingen in politiek en strategie heeft president Obama het tij niet kunnen keren. Zijn no boots on the ground en leading from behind hebben geen effect gehad.
Waardoor wordt de moslimwereld voor zover die met het Westen in oorlog is geïnspireerd? Na 9/11 liet Osama bin Laden weten dat hij de strijd tegen ‘de kruisvaarders’ had aangebonden. Een late revanche. De kruisvaarders hadden godsdienstige motieven; de laatste kruistocht is gehouden in 1272. Daarna hebben we geen conflicten van dergelijk kaliber gehad. Wel werden vooral in de negentiende eeuw grote delen van het Midden-Oosten gekoloniseerd. In het midden van de vorige eeuw groeide daartegen het verzet. In 1956 nationaliseerde de Egyptische president Nasser het Suezkanaal, tot enorme verontwaardiging in het Westen. In 1962 werd Algerije, dat een Franse provincie had moeten worden, na een lange en wrede strijd door een beslissing van president De Gaulle onafhankelijk.
Tot zo ver een paar hoogtepunten uit de strijd tussen de Arabische moslimwereld en het Westen. Het gaat hier niet om de vraag welke partij ‘gelijk heeft’, of wie uiteindelijk het recht aan zijn kant heeft. De geschiedenis leert dat de partij van de moslims ook recht van spreken heeft, ongeacht de manier waarop ze hun samenleving hebben ingericht en de godsdienstige voorschriften die hun omgangsvormen regelen. En dan is er het onweerlegbare feit dat de twee partijen in toenemende mate in oorlog zijn.
Die toestand heeft gevolgen. Door de honderdduizenden doden van de afgelopen veertien jaar zijn de gevoelens van wraak in de moslimwereld verder toegenomen. In het Westen wordt begrepen dat een landoorlog in deze regio niet kan worden gewonnen en dus nemen onze strategen hun toevlucht tot bombardementen, liefst met drones. Steeds meer moslims vluchten naar het veiliger en welvarender gebied: Europa. Daardoor wordt hier langzamerhand het politieke evenwicht verstoord. In Frankrijk door het Front National van Marine Le Pen, hier door de PVV, nu in Duitsland door de Pegida. In Zweden is islamisering het grote schrikbeeld van de nationale politiek geworden.
De oorzaak van dit alles ligt niet alleen bij ‘de’ moslims. De praktijk van de afgelopen vijftien jaar bewijst dat het Westen geen doelmatige manier van oorlogvoering tegen de islamistische tegenstander heeft. Het ontbreekt ons aan een techniek om ons tegen bermbommen, zelfmoordaanslagen en een algehele ontwrichting te verweren en dan daar iets tegenover te stellen wat de tegenstander tot betere inzichten brengt. We hebben geen Carl von Clausewitz die een handleiding voor deze eigentijdse oorlog schrijft. De ontwrichting in het Midden-Oosten gaat verder, de immigratie neemt toe. Zo dreigt er een nieuwe vijand: de ontwrichting binnen onze eigen grenzen.