‘Nadat mijn vader een hersenbloeding heeft gekregen, legt hij wel eens zijn hand op zijn borst. Hij zegt dan: “Hier voelt het warm.” Maar we weten niet wat hij daarmee bedoelt. Aan de telefoon zeg ik soms: “Pap, ik mis je.” Dan antwoordt hij: “Doe niet zo gek, ik leef toch nog!” Hij denkt dat iemand missen is verbonden met de dood.’

Om de communicatie met haar vader te verbeteren, ontwikkelde Sharon Marcelis voor haar eindexamenopdracht van de Kunstacademie de app Emotion Colours. Een headset met sensoren stuurt hersengolven naar een computer-app. Die vertaalt de golven naar kleuren die op een plastiek in de vorm van een sleutelbeen verschijnen. Als het kunstvoorwerp bijvoorbeeld blauw kleurt, dan is de headsetdrager rustig, groen staat voor stress. Een versie met een smartwatch is in ontwikkeling.

‘De connecties tussen kleuren en gevoelens zijn natuurlijk persoonlijk’, legt Marcelis uit. ‘Ik verbind bijvoorbeeld oranje met enthousiasme, bordeauxrood met woede en donkerblauw is voor mij vertrouwd omdat de vloer in mijn kinderkamer die kleur had en daar voelde ik mij altijd veilig. Maar een hardcore Ajax-fan zal rood met iets positiefs associëren.

Het gaat erom dat de eindgebruiker kan communiceren met zijn directe omgeving. Alleen familieleden en vrienden kennen in de praktijk de specifieke kleurencodes. Het is niet de bedoeling dat de caissière in de supermarkt kan zien dat je boos bent.’

Pas gedurende het onderzoek kwam de toepassing van de Emotion Colours bij autisme naar voren. ‘Ik vond niet het autisme, het autisme vond mij’, vertelt Marcelis. ‘Ik ondervroeg mensen op straat naar hun kleurbeleving en sprak toen ook een jongen aan die autistisch was. Hij wilde graag de kleurkaart houden om hem te gebruiken in het dagelijks leven. Ook ouders zijn enthousiast over de mogelijkheden. Ze zouden het bijvoorbeeld heel prettig vinden als ze eerder kunnen zien dat hun kind geïrriteerd is. Dan kunnen ze de woedeaanval misschien voorkomen.’

Er zijn ongeveer 190.000 mensen in Nederland met een vorm van autisme. In een maatschappij waarin communicatie steeds belangrijker wordt, zijn zij in toenemende mate sociaal gehandicapt, weet Marcelis. ‘Het zou mooi zijn als we daar wat aan kunnen doen. In juni gaan wij experimenteren met hoe het kan zijn voor autistische kinderen om hun emoties te uiten met kleuren. De kinderen krijgen een bandje waar zij met behulp van een afstandbediening de kleur en zo de emotie kunnen aanpassen. Aan het einde van de test gaan ze kijken wat er aangepast moet worden om beter aan de wens van de doelgroep te voldoen.’

Maar haar belangrijkste drijfveer is dat ze haar vader zijn gevoel wil teruggeven. ‘De maatschappij vereist dat je een bepaalde mate van empathie hebt. Mensen die dat niet hebben zijn meteen al een stuk minder. Dat is gewoon niet fair. Een vriend van mij noemt mijn werk “subtiel activisme”. Ik wil dat mensen zelf aangezet worden om op een andere manier te denken en niet dat ze die andere manier opgelegd krijgen. Als mensen de smartwatches zien die van kleur veranderen, dan realiseren ze zich hopelijk dat gevoelens uiten niet voor iedereen even gemakkelijk is.

Ik noem mezelf daarom een social designer. Ik probeer technische oplossingen te vinden voor maatschappelijke problemen. Zo combineer ik mijn liefde voor techniek met mijn drang om iets te doen met gevoelens van onrecht. Op die manier bouwen we samen aan een meer leefbare wereld.’