Phnom Penh – De kans dat hij de noodtoestand laat uitroepen is slechts 0,1 procent, verklaarde de Cambodjaanse premier Hun Sen tijdens een recente persconferentie. Toch liet de Cambodjaanse leider razendsnel een nieuwe wet goedkeuren die hem in tijden van nood ongekende macht geeft. De noodtoestandwet komt in een tijd dat ook Cambodja in de ban is van het coronavirus. Nieuwe besmettingen zijn op het moment van schrijven al ruim vier weken niet gemeld, maar als het alsnog uit de hand loopt, heeft de Cambodjaanse overheid voortaan toegang tot excessieve maatregelen. Sommige daarvan zijn uiterst controversieel, zoals verregaande controle over de media en het actief monitoren van communicatiemiddelen.
Het Cambodjaanse parlement, waar Hun Sen alle macht heeft, ziet er weinig kwaad in. Andere landen hebben immers ook de mogelijkheid de noodtoestand uit te roepen, en verschillende deden dat al vanwege het coronavirus. ‘Als je onze wet vergelijkt met die in landen als Frankrijk, de VS, Australië, Thailand, Vietnam, China en Rusland zul je zien dat die van ons toleranter is’, zegt parlementslid Chheang Vun in de Khmer Times.
Mensenrechtenactivisten zijn aanzienlijk minder enthousiast. Zij vrezen dat Cambodja het coronavirus aangrijpt om meer macht te krijgen en wijzen erop dat de nieuwe wet vaagheden bevat als het mogen doorvoeren van maatregelen ‘die geschikt en noodzakelijk worden geacht om op de noodtoestand te reageren’. ‘De Cambodjaanse overheid gebruikt de Covid-19-pandemie als een dekmantel om zichzelf te verzekeren van absolute macht over alle burgerlijke, politieke, sociale en economische aspecten. En dat zonder tijdslimieten of controle van de macht’, zegt Brad Adams, Azië-directeur van Human Rights Watch.
Onder de al 35 jaar regerende Hun Sen vaart Cambodja een autoritaire koers. Oppositiepartijen en kritische media werden jarenlang getolereerd, tot in de tweede helft van 2017 toen de grootste oppositiepartij illegaal werd verklaard en de meest kritische krant van het land werd gedwongen te stoppen. Het bleek een opmaat naar de omstreden verkiezingen in juli 2018, toen Hun Sens partij alle parlementszetels won.
Activisten vrezen daarom dat de nieuwe wet niet zozeer bedoeld is om de coronacrisis onder controle te krijgen, maar vooral is aangenomen om de oppositie ook in de toekomst in bedwang te houden. ‘De noodtoestandwet zal het Hun Sen toestaan om, na lang wachten, het land per volmacht te besturen’, sombert Brad Adams.