Seoul – Toen de Amerikaanse president Donald Trump onverwacht de grens van Zuid- naar Noord-Korea overstak, was dat in Zuid-Korea natuurlijk groot nieuws. Maar de sjamanistische rituelen die op datzelfde moment plaatsvonden vijftig kilometer verderop, in de bergen even ten noorden van Seoul, zijn minstens zo belangrijk voor Zuid-Koreanen.

Een gespierde jongeman wikkelt een levende kip in gele lappen waar teksten op staan die het kwaad moeten afweren. De sjamaan, in Korea meestal een vrouw, is gekleed in een ruim rood gewaad en draagt een rode hoed. Ze pakt het bundeltje met de kip terwijl ze spreuken zegt voor het zielenheil van een pas overleden familielid. Het ritueel vindt plaats in een ruimte zo groot als een klaslokaal waar manden vol fruit staan. Acht familieleden staan rond de sjamaan.

Sjamanen kunnen volgens veel Koreanen contact leggen tussen de mens en de geesten. Koreanen stappen bij een probleem vaak naar een sjamaan: een winkeltje dat plotseling niet goed meer loopt, of een ziek familielid bij wie de arts niet snel kan ontdekken wat de kwaal is. Vaak voert de sjamaan dan een ritueel uit, waarvoor flink betaald moet worden en waarbij op trommels en bekkens wordt gespeeld. Vanwege het oorverdovende geluid worden de rituelen tegenwoordig uitgevoerd op afgelegen plekken, in plaats van bij mensen thuis.

Na een halfuur van spreuken en getrommel tilt de jongeman een dood varken op van een tafel. Hij spietst het op een drietand die op de grond staat. De sjamaan slaat met haar vlakke hand hard op het dode varken. Hiermee controleert zij of het ritueel succesvol is geweest. Het varken blijft in balans, het ritueel is geslaagd.

De status van sjamanen is de laatste 25 jaar verbeterd. Door de heersende confucianistische elite werd altijd neergekeken op sjamanen, die vaak ongeletterd waren en van het platteland kwamen. Tegenwoordig hebben ze echter ook vaak een opleiding. Nadat een sjamaan begin 1994 correct voorspelde dat de Noord-Koreaanse leider Kim Il-sung zou overlijden, is hun aanzien bovendien gestegen. Die juiste voorspelling maakte een nationale beroemdheid van haar. Nog geen sjamaan heeft zich gewaagd aan een voorspelling over de verdere toenadering tussen Noord en Zuid, helaas.

‘De rituelen hebben vaak wel een positief effect’, verklaart Korea-expert Boudewijn Walraven de populariteit van sjamanisme. ‘Ze geven mensen steun in moeilijke tijden.’