Taipei – In allerijl probeerden landen de afgelopen weken hun burgers en diplomaten uit Oekraïne te evacueren. Zo ook de Chinezen. De 33 ‘hulpeloze’ Taiwanezen in het land wilde Beijing eveneens helpen. Dat was tegen het zere been van de Taiwanese president Tsai Ing-wen. Ze noemde de geste een ‘walgelijke poging’ van Beijing om de crisis in Oekraïne te gebruiken voor politieke propaganda.

De spanningen lopen ook aan de andere kant van de wereld hoog op. Zal Poetins machtsvertoon van Poetin ook overslaan naar China, dat de ‘opstandige provincie Taiwan’ al jaren dreigt met een invasie? Tot grote ergernis van Tsai wordt hierover hevig gespeculeerd. Tijdens een speech benadrukte ze dat de situatie in Azië fundamenteel anders is dan in Europa.

Taiwan, een welvarende, liberale democratie, is door zijn strategische ligging belangrijk voor het machtsevenwicht tussen China en de Amerikanen in Zuidoost-Azië. Bovendien willen de Amerikanen hun vaarroutes beschermen. En de halfgeleiderindustrie van Taiwan speelt ook een rol: die is van cruciaal belang voor de wereldwijde tech-industrie en transportketens.

China zal geen oorlog met Amerika riskeren door Taiwan aan te vallen, is de gedachte.

Maar deskundigen zijn er nu niet meer gerust op. Taiwan moet nog meer investeren in een militaire capaciteit die een binnenvallende troepenmacht lang kan tegenhouden, vindt Ryan Hass van het Brookings Institution in Washington. Taipei moet de militaire dienstplicht herinvoeren, meent Francis Fukuyama: ‘Taiwanezen geloven dat de Verenigde Staten hen zullen beschermen in geval van oorlog, maar dat zal alleen gebeuren als ze ook bereid zijn voor zichzelf te vechten.’

De houding van de Chinese president Xi Jinping is allesbepalend. In Beijing heerst groot ongemak over de invasie van de Russische bondgenoot in Oekraïne. Naast de strenge westerse sancties is ook de woede van veel Oost-Europese en Afrikaanse landen waarmee China bevriend is Xi niet ontgaan.

Toch kan hij de situatie uitbuiten door concessies te verlangen van Europa in ruil voor het niet steunen van Poetin, het niet opkopen van zijn gas- en olievoorraden en Rusland geen toegang te verschaffen tot China’s internationale betalingssysteem UnionPay.

In april houden de EU en China een virtuele top ter verbetering van de onderlinge relaties en om verder te praten over een investeringsovereenkomst. Taiwan, dat ook een investeringsovereenkomst met de EU wenst, wil geen speelbal worden in die onderhandelingen met China.