Het is angstaanjagend stil op de Middellandse Zee, schrijft Roberto Saviano (40), auteur van de wereldwijde bestseller Gomorra, in zijn column afgelopen week in het Italiaanse weekblad l’Espresso. Behalve over de maffia schrijft Saviano ook veelvuldig over de Afrikaanse bootvluchtelingen op de Middellandse Zee.

‘Er is helemaal niets veranderd sinds Matteo Salvini (de “minister van anti-vluchtelingen”) niet meer de scepter zwaait in Italië’, constateert Saviano. ‘Behalve dit: eerst wisten we alles, omdat Salvini boot voor boot meter voor meter volgde. Nu weten we helemaal niets. We hebben geen getallen van schipbreuken, we hebben geen getallen van het aantal doden, er patrouilleren geen ngo-boten meer op zee. Door corona lijkt het wel of de vluchtelingen niet meer bestaan en dat is het moment waarop alle alarmbellen moeten afgaan. Deze stilte is dodelijker dan het kabaal van Salvini.’

Over het aantal doden is inderdaad weinig bekend, behalve de 250 vluchtelingen die in het paasweekend hoogstvermoedelijk zijn verdronken omdat niemand reageerde op noodoproepen van de vier rubberboten uit Libië. Maar het aantal vluchtelingen dat in de eerste vijf maanden van 2020 de Siciliaanse kusten heeft gehaald is wel bekend: 4500, drie keer zoveel als in dezelfde periode van 2019.

De methode is gewijzigd, heeft de Siciliaanse procureur Luigi Patronaggio een week geleden onthuld. Door de coronacrisis kon geen koers meer worden gezet naar Italiaanse havens en is de route door de beulen van de kampen in Libië verlegd. De vele vluchtelingen die daar nog steeds zitten, worden nu in karavanen te voet van Libië naar Tunesië gestuurd, aldus Patronaggio. Vanuit Tunesië is Sicilië veel dichterbij dan vanuit Libië.

In kleine boten worden de vluchtelingen door grote Tunesische vissersboten naar Italië gesleept. Op tien, twintig meter voor de Siciliaanse kust gaan de touwen los en zetten de vissersboten haastig koers terug naar Tunesië. Zo zagen de eerste badgasten van Palma di Montechiaro op zondag 24 mei een grote groep mensen uit zee komen. Zodra ze op het strand waren, sprintten ze de bosjes in. Dat weekend werden vanuit Tunesië duizend vluchtelingen overgebracht. Ongecontroleerd en meteen verdwenen.

Sicilië is als de dood dat het uitlekt, omdat de zomer nog moet beginnen.

Het aantal in 2020 getelde doden en vermisten op de Middellandse Zee was deze week, volgens het Missing Migrants Project (IOM): 268