De econoom was keynote speaker op het Jaipur Litfest, het jaarlijkse Indiase literatuurfestival dat zichzelf aanprijst als ‘The greatest literary show on earth’.
Of dat laatste waar is, daar valt over te twisten. Maar dat Sen gelijk heeft, weet iedereen die wel eens in India is geweest. In deze januarimaand zitten de bezoekers van het het Jaipur Litfest gehuld in sjaals en wollen vesten voor de openluchtpodia in de tuinen van het oude Rajput-paleis waar het festival gehouden wordt. Maar normaal is het loeiende AC wat de klok slaat. In China, zo vervolgde Sen, wordt de lucht tot hooguit twintig graden gekoeld. De reden is dat in India elektriciteit wordt gesubsidieerd. In China springen ze er dus heel wat zuiniger mee om.
Sen maakte deze vergelijking om een punt te onderstrepen dat hij de laatste tijd vaker maakt. De ontwikkeling van India wordt geremd door slechte governance van de Indiase regering. Concurrerende grootmacht China scoort op heel wat punten beter, zo betoogt Sen samen met co-auteur Jean Dreze in An Uncertain Glory: India and its Contradictions. ‘Een gebrek aan gezondheidszorg en andere basisvoorzieningen nodig voor menselijk welzijn en basale vrijheden ketent een meerderheid van de Indiërs vast aan gebrek. Dit gebeurt zelden in andere zichzelf respecterende landen die vooruit proberen te komen in de wereld’, aldus het duo. Zelfs zorgenkindje Bangladesh doet het beter, bijvoorbeeld als het gaat om de ontwikkeling van vrouwen en onderwijs.
Op de eerste dag van het Jaipur Litfest, waar politiek net zo goed vertegenwoordigd is als literatuur, kreeg Sen in twee sessies de kans om zijn boodschap te herhalen. Opvallend was zijn kritiek op de Aam Aadmi Party, de ‘partij voor de gewone man’ die momenteel druk aan de weg timmert en onlangs de nieuwe Chief Minister van Delhi leverde. Deze partij, die zich opwerpt als vertegenwoordiger van de Indiër aan de onderkant van de sociale orde, kreeg zuinig commentaar van Sen. Natuurlijk, het is een teken van een gezonde democratie dat nieuwe partijen zich de macht in weten te vechten, maar of deze club ook goed kan besturen, valt te bezien, zo verkondigde Sen. Een van de pijnpunten: het besluit van de Aam Aadmi Party om de prijzen voor water en elektriciteit in Delhi flink te verlagen.
Verder was het vooral literatuur dat de paar duizend bezoekers vandaag naar Jaipur trok. De ochtend eindigde met Jonathan Franzen, die nog slaperig van een jetlag aan een vraaggesprek werd onderworpen. Het leverde fraaie oneliners op van de schrijver die er niet om bekend staat een podiumdier te zijn. Over waarom antisociale mensen schrijven: ‘Het is heerlijk om een wereld te creëren waar je lekker sociaal kunt zijn.’ Over Amerikaanse cultuur: ‘Het is niet te overschatten hoeveel de huidige generatie heeft te danken aan sitcoms.’ Over zijn eigen leesgewoonten: ‘Ik zoek altijd naar redenen om een boek niet te hoeven lezen. Een cliché op de eerste paar pagina’s en ik leg het weg. Het leven is te kort om een schrijver te lezen die clichés niet herkent en onmiddellijk schrapt.’
Vriendelijker dan Franzen waren Rana Dasgupta en Chandaras Choudhury, twee representanten van een nieuwe generatie jonge Indiase schrijvers. Dasgupta is een Britse Indiër die tien jaar geleden naar Delhi verhuisde en verliefd werd op wat volgens hem de meest spannende stad ter wereld was. Choudhury is literatuurredacteur van The Caravan, zeg maar De Groene Amsterdammer van India. Beiden spraken tijdens een panel over literaire kritiek. Schrijvers moeten critici niet al te serieus nemen, vond Choudhury. Critici schrijven niet voor hen, maar vanwege hun liefde voor de literatuurkritiek zelf. Lezers moeten de criticus vooral wel serieus nemen, vulde Dasgupta aan. De criticus is iemand aan wie we werk uitbesteden: het lezen van zo veel mogelijk boeken en nieuwe werken beoordelen met de kwaliteit van eerdere meesterwerken in het hoofd.
Redacteur Casper Thomas werkte vorig jaar als verslaggever voor De Groene Amsterdammer in India. Deze week doet hij verslag vanaf het Jaipur Literature Festival
Bron beeld: http://indiaopines.com/amartya-sen-jaipur-literature-festival/