‘De boot kwam uit Tunesië met 76 mensen aan boord.’ Hij staat in een rood-blauw gestreept poloshirt met het ronde embleem van Rederij Lampedusa erop voor op het lichtblauwe bootje. De tien inzittenden voelen ongemakkelijk aan het afgebladderde hout van het Tunesische vissersbootje. ‘Hedir’ staat in het Arabisch op de voorsteven. Dan vertrekken we uit het Oostelijk Havengebied in Amsterdam voor een tour van anderhalf uur over de grachten.
Rederij Lampedusa bestaat sinds zomer vorig jaar en verzorgt samen met Zep Theaterproducties de Canal Tours met aan het roer vluchtelingen en migranten. ‘Voor de tours is iedereen welkom, ongeacht nationaliteit, status, huidskleur of haarkleur’, zo meldt de website. ‘Het hebben van een zwemdiploma is wel een pré.’ In eerste instantie dacht ik aan een bericht van De Speld, de website voor onbetrouwbaar nieuws. Het filmpje dat Al Jazeera (AJ+) over deze ‘Lampedusa-cruises’ maakte, leek ook te mooi om waar te zijn: ‘It is awesome’, zegt de Syrische vluchteling Mohammed Al Masri, terwijl hij het bootje door de gracht manoeuvreert. ‘It is an amazing thing in amazing Amsterdam’, vervolgt het AJ+-commentaar. Maar het blijkt echt waar. Elke zondag is er om elf uur en om twee uur een afvaart vanaf het Amsterdamse Lloyd Hotel.
Sahand Sahebdivani is Sami, de Eritrese vluchteling die net is aangekomen; hij is het Deense dienstmeisje Elsje Christiaens als we over het IJ langs het voormalige galgenveld in Noord varen, zij werd er opgehangen en getekend door Rembrandt; hij is Ayaan Hirsi Ali die verborgen zat op het marineterrein; hij is Spinoza als we langs de Portugese Synagoge varen; een Italiaans schoorsteenvegertje uit de negentiende eeuw; Joost van den Vondel als hij uit Palamedes citeert; een Chinese studente uit een restaurant in China Town.
Kunstenaar en initiatiefnemer Teun Castelein die vandaag aan het roer staat, zag een paar jaar geleden op het Italiaanse eiland Lampedusa al die gekleurde bootjes op de kust liggen. ‘Het was eigenlijk heel mooi’, zegt hij. Na jaren onderhandelen lukte het er twee naar Amsterdam te halen. Hij hoopt bij te dragen aan meer tolerantie, een open houding ten opzichte van nieuwkomers. ‘Dat ongemak, daar gaat het ook om’, zegt hij. ‘Die bootjes zijn het symbool van dood, maar ook van hoop.’