Liever was hier opgeschreven: ‘Het beste debuut van 2007 was’, gevolgd door een titel. Wellicht met een uitroepteken erachter. Wellicht zelfs met een smiley, als de eindredactie in een coulante bui was geweest.
Niets van dit alles: het afgelopen jaar heeft De Groene ernaar gestreefd elke week ten minste één debuut op deze plek te bespreken. Niet één debuutroman stak met kop en schouders boven de rest uit, kon niet genegeerd worden. Dat klinkt somberder dan de bedoeling is. De verse oogst schrijvers is niet te vroeg geoogst – Jo Willems, Iris Koppe en vooral Anne Provoost leverden knappe eerste werken – maar eens te meer lijkt het erop dat het wereldkampioenschap schrijven wordt gewonnen op ervaring.
De boeken die dit jaar helder aan het firmament stonden, kwamen uit de pen van twee coryfeeën. Het schervengericht van A.F.Th. leek een onneembare vesting, meer dan duizend pagina’s moord, doodslag, het verlies van de liefde en boetedoening – en dit alles binnen een van zijn toch al imposante cycli. Maar kom je dichterbij, dan blijkt die burcht gastvrij, een aangenaam verwarmde ruimte waar alles zijn plek heeft en het de lezer onmogelijk wordt gemaakt te vertrekken. In de claustrofobische omgeving van de gevangeniscel plaatst A.F.Th. de confrontatie van de moordenaar met de echtgenoot van het slachtoffer, hetgeen een schijnbaar eindeloze dialoog oplevert die nooit hapert en op zeldzaam hoog niveau blijft.
De Amerikaan Michael Chabon deed precies het tegenovergestelde met The Yiddish Policemen’s Union. Het boek leest als een uitnodigende literaire Lethal Weapon, waarin een aan lager wal geraakte hard-boiled detective Meyer Landsma op zoek gaat naar de moordenaar van de Messias in de fictieve wereld van Sitka, Alaska, de nieuwe hoofdstad van het judaïsme. Het lijkt een comic in romanvorm, maar schijn bedriegt. In zijn mengeling van Jiddisch en Engels speelt Chabon virtuoos met taal, terwijl hij zware thema’s aanboort over ballingschap en de eenheid van het joodse volk. En dan schrijft hij ook nog eens zinnen als: ‘Her voice sounded like two onions rolling in a bucket.’
En mag ik hier tot slot opmerken dat ik J.K. Rowling, nog zo’n veelschrijver, op mijn blote knieën dank dat ze haar Harry Potter heelhuids door zijn strijd tegen het Kwade heen heeft geloodst?
Michael Chabon
The Yiddish
Policemen’s Union
Harper Collins, 400 blz., € 15,99 (vertaald door Christien Jonkheer en Gerda Baardman als De Jiddische politiebond, Anthos Manteau, 415 blz., € 19,95)
J.K. Rowling
Harry Potter and the Deathly Hallows
Penguin, 608 blz.,
€ 14,99 (vertaald door Wiebe Buddingh als Harry Potter en de relieken van de dood,
De Harmonie, 541 blz., € 24,50)