Opa

Een stevige brok in de keel bij de laatste aflevering van Klassen. Het kinder- en oudergehuil bij afscheid van de basisschool (ooit volslagen ondenkbaar, maar wij hadden dan ook geen musical en ouders kwamen überhaupt niet binnen, laat staan dat ze zouden huilen) is al lang obligaat. Maar als Anyssa en Yunuscan afscheid nemen van juffen Jolanda en Astrid, dan breekt je hart. Yunuscan heeft gelukkig een leuke, slimme moeder (die helaas nauwelijks een woord over de Turkse grens spreekt), maar Anyssa raakte in de zomer van 2020 alles van waarde kwijt. Eerst haar gouden juf en daarna opa, kwakkelende rots en liefde van haar leven. Oma noch mama kan geven wat ze nodig heeft en ze lijken ook nog eens om haar te vechten. Ondanks de aperte intelligentie en wijsheid van het kind is het geen havo/vwo geworden. Bepaald geen kwestie van onder-adviseren, een van de thema’s in Klassen. Maar wat kon Jolanda anders met een kind dat niets meer klaar kreeg door belazerde ‘persoonlijke omstandigheden’?

Onze levensgrote en toenemende onderwijsproblemen kwamen zondag opnieuw volop aan bod in Humans De publieke tribune. Ik heb praatprogramma’s opgegeven want voor een paar minuten van belang moet je uren investeren. Maar die Tribune onder leiding van Coen Verbraak zet ik toch maar weer op het lijstje. Wat is dat gedegen en precies gecomponeerd. In vijftig minuten wordt een puzzel gelegd met behulp van de stukjes die elk van de aanwezigen op de tribune volgens een doordacht scenario aandraagt vanuit eigen ervaring en expertise. Problemen komen helder in beeld. Mogelijke oplossingen ook. Ze lieten Yunuscan in een Klassen-fragment zien: vooral begrijpend lezen lijkt een havo-advies niet te rechtvaardigen. Zijn woordenschat is beduidend kleiner dan die van een kind dat Nederlands als voertaal heeft. Er zijn twee ‘scholen’: Astrid in de documentaire wil hem teleurstellingen besparen en suggereert dat hij desondanks kan worden wat hij wil, alleen duurt het langer. Maar anderen op de tribune zeggen: ‘Bij twijfel altijd hoog adviseren.’ Want doorstromen wordt voor kinderen in een achterstandssituatie steeds moeilijker. Maar belangrijker is een andere dubbele conclusie: onze kinderen beginnen te laat met spelend leren en worden veel te jong op vervolgonderwijs vastgelegd. Ook Anyssa zou meer kans hebben bij later advies.

Aan het woord ook een jonge ‘meester’ die hamert op het belang van excellente leerkrachten. Juist in zijn problematische Heerlen. En, zeg ik, in Amsterdam-Noord. Meer Astrids en Jolanda’s met hun onvervalst Mokumse taal. Komende zondag zit Frans Timmermans virtueel op de publieke tribune over de haalbaarheid van Europa’s klimaatrevolutie. Aanbevolen, maar blijkt nog complexer dan je dacht.