Een schorsing van televisiemaker Lex Runderkamp (van de buitenlandrubriek Diogenes en voorheen Gouden bergen met wijlen Feike Salverda) zorgde ervoor dat de al langer levende onlustgevoelens bij de VPRO tot ontploffing kwamen. Runderkamp had zijn vertrek naar het NOS-Journaal al bekend gemaakt toen hij in het Algemeen Dagblad liet weten dat hij ‘onoverkomelijke bezwaren’ had tegen de werkwijze van de hoofdredacteur. Van den Brink had wegens tegenvallende belangstelling een einde gemaakt aan het alternatieve actualiteitenprogramma Dummer, waarachter Runderkamp een van de drijvende krachten was. Runderkamp zou eigenlijk nog een paar maanden werken voor Diogenes, maar na zijn publieke confessie kon hij gelijk zijn koffers pakken. Eindregisseur Fred van Dijk protesteerde daartegen. Hij vond de uitlatingen van Runderkamp niet zwaar genoeg voor zo'n zwaar middel als schorsing. Na tien jaar trouwe dienst had deze beter verdiend, aldus Van Dijk, die zijn uitlatingen moest bekopen met een vervroegde uittreding.
Ook programmamaker Hans Fels schaarde zich achter Runderkamp. Nu moet hij op last van de leiding verplicht zwijgen over zijn onvrede met het bewind-Van den Brink.
Al eerder werd routinier Roel van Broekhoven, na de mislukking van Dummer, gedegradeerd naar het wetenschappelijk programma Noorderlicht. Na de nodige interne duels schijnt aan die verbanning weer een eind gemaakt, maar de opstand smeult ondertussen door.
Zelfs het vertrek van het scherm van Van Kooten en De Bie wordt door sommige betrokkenen in verband gebracht met de paleisoorlog van de VPRO.
Op de achtergrond speelt ook nog eens een zeer ongewisse toekomst. De VPRO kampt met een teruglopend ledenaantal (13.000 opzeggers in 1997) en een immer dalend aantal kijkers. Bij sommigen leeft de vrees dat de VPRO straks als omroep ophoudt te bestaan.
In het personeelsorgaan Interne Post schermde eindredacteur George Brugmans van VPRO Laat al met de nodige apocalyptische visioenen over het mogelijke verlies van de uitzendlicentie bij toekomstige zenderherindelingen. Brugmans riep zijn collega’s op tot een hemelbestormend nieuwe toekomstvisie. ‘Geãnvesteerd is er alleen in een gebouw dat weliswaar toekomstgericht denken suggereert, maar de facto een fa‡ade is waarachter weinig anders schuil gaat dan een wat wankelmoedig beroep op een glorieus verleden’, schreef Brugmans.
Zijn appŠl is inmiddels overgenomen door de leiding. Directeur ad interim Job Cohen - PvdA-coryfee met serieuze ambities om straks de plek van Winnie Sorgdrager of Jo Ritzen over te nemen - reageerde reeds zeer instemmend op de notitie-Brugmans.
Om de dreigende revolutie weg te masseren organiseert de VPRO-programmaraad woensdag 15 april een bezinningsdag. Ontevreden medewerkers zouden op die dag hun gal openlijk kunnen spuien. Daar een camera bij, en met de kijkcijfers zit het gelijk weer geramd.
Opstand bij de vpro
Hans van Baalen is niet het enige gewezen Minerva-lid met problemen. Ook ex-Leidenaar Hans Maarten van den Brink, hoofdredacteur van de VPRO, krijgt dezer dagen zijn portie. In kringen van VPRO-programmamakers klinkt steeds luider kritiek op het optreden van de van NRC Handelsblad afkomstige Van den Brink, die ‘bestuurlijke arrogantie’ wordt aangewreven. Voordat VPRO-directeur Job Cohen alle strijdende partijen een soort persverbod oplegde, verklaarde Van den Brink nog dat hij juist ‘heel bescheiden’ opereerde, en dat daar alle problemen van kwamen. Er tekent zich niettemin een conflict van de eerste orde af in de VPRO-rangen.
www.groene.nl/1998/15