Oresteia

Kunstenaar zijn in een land met een ruggengraatloze cultuurminister en haar collega van Economische Zaken wiens lijfspreuk lijkt ‘had je maar een vak moeten leren’ – dat is in tijden van corona extra rampzalig. Met Forum, onder leiding van een Chopin-spelende verdediger van westerse cultuur, die prompt tot dependance van vrijetijdsbesteding wordt gemaakt – van welke vrienden moet je het dan hebben? Gelukkig zijn er ook supporters, van oppositiepartijen tot Radio 4 dat de programmering deels nationaliseert om vaderlandse muziek en muzikanten te promoten en financieel te ondersteunen, en zijn er particulieren die geen restitutie van kaartjes vragen of anderszins doneren. En bovenal: ontplooien scheppenden en uitvoerenden eigen initiatief. Voorbeeld: Lockdown.

De eerste coronafilm annex internet- annex tv-drama-productie. Initiatief van Toneelgroep Maastricht samen met regisseur Pieter Kuijpers. Kuijpers is onder (veel) meer van Van God los (bnnvara), waarin waargebeurde moord en doodslag tot vaak indrukwekkende dramaproducties van vijftig minuten worden gemaakt. Lockdown-scenarist Luuk van Bemmelen werkt daar regelmatig aan mee, net als aan Penoza. Dus: dit is een thriller. Geheel spelend in de theaterwereld: de mannelijke poot van het acteurskwartet wordt gevormd door Servé Hermans en Michel Sluysmans, die spelen dat ze artistiek leiders van Toneelgroep Maastricht zijn, wat ze ook zijn. Lore Dijkman speelt dat ze getrouwd is met Michel, wat ze ook is. En Romy Roelofsen (in de film getrouwd met Servé) speelt dat ze zelf ook elders artistiek leider is, wat ze ook is. Het is maart. Het is maart en zwaar weer doordat voorlopig alle geplande voorstellingen vervallen. Dat zou best eens einde oefening van het gezelschap kunnen zijn (wat inderdaad zou kunnen). Sluysmans in zak en as, ook al doordat zijn astma corona extra bedreigend maakt. Maar hyperactieve Hermans laat zich niet kisten: de Oresteia die op de rol staat kan best begin april van start zodra het kabinet groen licht geeft. Maar helaas.

Al hun contacten vinden via computers en telefoons plaats en daarmee hebben we een ‘verpleegster-in-cacaobus’-productie. Want hier wordt een tv-film gemaakt over theatermakers die geen theater kunnen maken en veroordeeld zijn tot audiovisuele middelen. Dus oppert Hermans het ‘briljante’ idee die Oresteia dan maar online te zetten. ‘Zes uur?’ vraagt Sluysmans verbijsterd, verwijzend naar tal van reëel bestaande pogingen van disciplines om hun kunst ‘dan maar’ digitaal te verspreiden. Wat soms werkt, maar lang niet altijd omdat de interactie tussen kunstenaars en publiek nog veel belangrijker blijkt dan altijd vermoed en geweten. Enfin, zo wordt in Lockdown de actualiteit op de voet gevolgd (we zien een verlaten Maastricht; we horen Rutte het volk toespreken). Wordt het theater lichtjes op de hak genomen (we halen Agamemnon, Clytemnestra, Orestes naar de actualiteit); gaan Griekse tragedie en Maastrichtse werkelijkheid door elkaar lopen vanwege overspel en moord; en verschijnt voor liefhebbers van Grote Namen Huub Stapel in een verrassende rol. Meesterwerk? Nee. Maar het wordt erg leuk gedaan. Even lachen en iets verdienen tijdens de catastrofe.