Je meet in Amerika wonen en in de showbusiness werkzaam zijn om je zo lang te kunnen koesteren in een eenmalig succes. In Nederland is het publiek te nuchter en te klein om de helden van vroeger eindeloos op handen te dragen. Vooral de helden van vluchtige kunsten als de dans en het theater raken schrikbarend snel in de vergetelheid. Dansvernieuwer Pauline de Groot schreef voor het boek Tomaat in perspectief Theatervernieuwing in de jaren ‘60 en '70 een artikel over haar eigen werk. Een artikel waarin zij met een bijna on-Hollandse directheid haar positie opeist in de geschiedenis van de moderne dans. De Groot schrijft dat er in Nederland geen context was voor de bevrijding van lichaam en geest die zij in het begin van de jaren zestig al consequent nastreefde. 'Mijn werk stond alleen in z'n genre. Al kregen we een positieve en verraste pers, dat er een geschiedenis van experiment en principes aan ten grondslag lag, waaruit later bijvoorbeeld Release Techniek en Contact Improvisatie zijn ontwikkeld, kon hier nog niet worden gezien.’ Haarscherp beschrijft Pauline de Groot het werk dat moest worden verricht, niet alleen in voorstellingen, maar ook in lessen en aan de vergadertafel van de theateropleidingen, om haar inzichten niet verloren te laten gaan.
Als pedagoog is De Groot invloed blijven uitoefenen, maar op het theaterpodium leek haar rol halverwege de jaren tachtig definitief uitgespeeld. Haar inzichten zijn overgenomen en verwerkt door een nieuwe generatie, die haar heeft verdrongen in de dans om de subsidiepot. Of dat terecht is, kon afgelopen weekend worden beoordeeld in de Amsterdamse Nes-theaters, waar De Groot voor het eerst sinds tijden weer een nieuwe voorstelling presenteerde. V.O.I.D., de Engelse afkorting van ‘de snelheid van storende elementen’, maar ook het woord voor ‘leegte’.
Het moment voor deze come-back is goed gekozen. De hernieuwde belangstelling voor spiritualiteit in kunst en media biedt De Groot een actuele context. Meer dan ooit is er behoefte aan mensen op het podium met de fysieke en mentale rust van iemand als De Groot. Mensen die zich niet laten meeslepen door het hoge tempo van deze tijd, maar ook niet in de tijd zijn blijven stilstaan zoals Chubby Checker. Ik zag De Groot voor het eerst, en was onder de indruk van haar persoonlijkheid, van de openheid waarmee ze danst, van de manier waarop ze iedere beweging een eigen plek geeft zonder dat ze haar lichaam of de toeschouwers iets oplegt. Maar het geheel van de voorstelling deed toch een beetje gedateerd aan. De losse structuur was te vriendelijk voor deze tijd, de dansers te bescheiden, de gebeurtenissen op het podium niet krachtig genoeg geponeerd om het publiek te overtuigen van de noodzaak ervan. De hippe belichting was op de voorstelling geplakt als een te jeugdige outfit en sloot niet voldoende aan om de dans letterlijk in een nieuw licht te zetten. De Groot zal verder moeten zoeken om opnieuw het ‘deconditionerende en confronterende effect’ te bereiken waarover zij in haar artikel spreekt. In potentie is zij nog altijd een vernieuwer.