Waarom gaan zoveel verhalen en romans over meisjes in feite over pijn? Het is een interessante vraag die de Amerikaanse schrijfster Rebecca Stoner stelt in haar essay ‘The Sad Taste of Success’, onlangs geplaatst op thebaffler.com, naar aanleiding van Emma Cline’s bestseller The Girls. Stoner lijkt er vooral een probleem mee te hebben dat de universele pijn van het opgroeien teveel een meisjesding lijkt te worden, zolang met name vrouwelijke schrijvers die pijn, en het bijbehorende slachtofferschap, blijven romantiseren. Zelfs signaleert ze hierin een soort ‘backlash’: in de jaren negentig bestond er nog zoiets als ‘girlpower’.
Ik weet niet zo goed hoe dit zit, of er echt een nieuwe trend gaande is, en hoe erg dat allemaal is, ik weet wel dat Basje Boer, met wie ik komende dinsdag in gespr… eh debat ga over de verfilming van The Virgin Suicides, in haar vorig jaar verschenen roman Bermuda het portret van een meisje schetst – Meis geheten, jawel – dat zich onttrekt aan welk sjabloon dan ook. Zelden zag ik een personage beschreven dat zozeer de vleesgeworden paradox is: boos en lief, stoer en bang, licht en duister. Meis wil zich verschuilen, maar zich even hard laten zien.
Het meisje als archetypisch ongrijpbaar wezen krijgt ook in The Virgin Suicides onvergetelijk gestalte, zij het dan door de ogen van de buitenstaander. Ik ben heel benieuwd hoe Sophia Coppola dit niet te pakken geheim in beeld brengt in haar verfilming van de roman. Eerlijk gezegd – hoe goed ik de films van haar die ik wél heb gezien ook vind – houd ik mijn hart vast.
Neem allereerst het perspectief van waaruit de verteller – een niet bij name genoemd ‘wij’ – zijn blik permanent gericht heeft op het huis waarin zich de vijf meisjes hebben verschanst. Kan ze zo’n magisch perspectief opvangen met een voice-over? En hoe laat ze zien dat de verwachting van iets groots en mysterieus bij ieder werkelijk contact, hoe miniem dan ook, telkens moet worden bijgesteld?
Jeffrey Eugenides schreef een sterk zintuiglijk boek, héél véél gebeurt ‘slechts’ in fantasie, of via verhalen van anderen. Kan Coppola droom versus realiteit verbeelden zonder wazig te worden? En de geur! Bij de meisjes in huis ruikt het naar oude popcorn, maar anderen vinden het meer de mengeling van een bezemkast en een rouwkamer. ‘Al die bloemen. Al dat stof.’ Ik vergeet hierbij maar even voor het gemak dat wat je in een roman leest er over het algemeen ook maar een beetje bij moet denken. Maar toch… Hoe verbeeld je geur in een film?
We gaan het dinsdag allemaal zien.
Jeffrey Eugenides, De zelfmoord van de meisjes. Oorspronkelijk The Virgin Suicides. Vertaald door Mieke Lindenburg. Contact 1993
Basje Boer, Bermuda. Nijgh & Van Ditmar 2016
De canon van de boekverfilming: The Virgin Suicides.
Dinsdag 17 januari, 19.30-22.30 uur, Centrale OBA, OBA Theater
Mmv Theodor Holman, Gawie Keyser, Basje Boer en Marja Pruis