Een desolate pianist onttrekt aan zijn instrument een voortkeuvelende muziek, waarbij hij terloops onverwachte zijwegen inslaat, zich plotseling omkeert en eigenlijk richtingloos rondzwalkt.
Deze merkwaardige flarden muziek, die als snippers papier op het water drijven, komen uit de nostalgische hoge hoed van het VPRO-label Eigenwijs. Na eerdere cd’s als Music Box (composities voor een speeldoosje), Fingerbustin (Amerikaanse swing uit de jaren twintig en dertig), Grands Travaux (met werk van de Franse vooroorlogse radio- en tv-componist Roger Roger), La musique qui fait Popp (eveneens een legendarische radio-musicus) en The Wooden Indians (met cartoon-muziek van Raymond Scott), is nu Roy Shield’s Musical Transitions for Radio verschenen. Alleen een label als Eigenwijs is gepermitteerd een dubbel-cd met uitsluitend overgangsmuziekjes uit te brengen!
Musical Transitions bevat 158 ‘muzikale bruggen en thema’s’ die Shield schreef als opvullertjes en overgangen in en tussen radioprogramma’s. Shield werkte vanaf 1930 bij de NBC in Chicago. Voor legendarische programma’s als Amos ‘n’ Andy, The Carnation Contented Hour en The Breakfast Club schreef en arrangeerde hij muziek die hij zelf met het radio-orkest uitvoerde. Ook had hij twintig jaar lang zijn eigen radioshows: Roy Shield’s Revue en Roy Shield and Company.
Hoewel Shield een zeer hoge produktie had en ook bijvoorbeeld scores schreef voor films van Laurel and Hardy, is zijn naam nooit echt doorgebroken. Toen hij 1945 naar New York verhuisde om daar met het NBC-orkest te werken, viel hij regelmatig in voor de dirigent Arturo Toscanini - opnieuw een plaats naast de spotlights.
De ruim 150 transitions (een fractie van de duizenden stukjes die hij schreef) zijn ultra-korte fragmenten, varierend van negen seconden tot drieeneenhalve minuut. Soms bevatten ze een eenvoudige melodie - soms zelfs een bestaand thema of een tune -, een wispelturige akkoordprogressie, een sequens, of een dramatisch herhaald akkoord. Net zoals er voor pianisten die live stomme films begeleidden hele bibliotheken bestonden waarin scenemuziek per categorie was ingedeeld, wordt ook voor deze musical transitions de sfeer aangegeven. Onderverdeeld in de categorieen ‘montages’, ‘pay-offs’, ‘neutrals’ en ‘dramatics’, geven de teksten in de cd-toelichting een exacte beschrijving van de gewenste toepassing. Het vergt enige verbeeldingskracht, maar zo heb je muziekjes voor ‘dark scenes at night’, ‘hysterical laugh’, ‘slow walk in connection with fear’, ‘mystery’ of ‘it could be murder’.
Zelf raakte ik nieuwsgierig naar track 62: ‘smell of death’. Het blijkt een virtuoos loopje dat razendsnel over enkele octaven van het klavier krioelt; door het vrijwel ontbreken van basnoten, die een fundament zouden vormen, kun je je met enige fantasie een walm voorstellen die zich in een vertrek verspreidt. Maar de luisteraar, die van deze achtergronden niets weet, hoort een lange reeks pianofragmentjes die als kralen van een ketting aaneen geregen worden tot een twee uur durende suite. Juist door het weinig uitgesproken karakter van de stukjes, zeg maar de vage ‘stemmingmakerij’, levert dat een fascinerende, excentrieke easy listening op.