Russen weten wat goed voor ze is, ook al zegt de hele wereld dat sterke drank de gezondheid ondermijnt en dat je van verse brandwonden af moet blijven. Roken hoeft helemaal niet slecht te zijn, als het maar Russische sigaretten zijn van ‘natuurlijke tabak’ en niet die ‘Amerikaanse chemicaliën’. Overigens is de gemiddelde Rus ervan overtuigd dat Russische levensmiddelen gespeend zijn van kunstmatige voedingsstoffen en dat die arme westerlingen niet weten hoe bijvoorbeeld een echte worst smaakt, maar dit komt omdat er op veel Russische voedingswaren geen ingrediëntenlijstje staat en de ‘vaderlandse worsten’ zo sterk gerookt zijn dat je niet alleen de worst zelf niet meer proeft, maar dat er inderdaad geen conserveringsmiddel meer in hoeft. Die worsten schijnen ook erg gezond te zijn, vooral het vet; dat helpt tegen hartklachten, in Rusland. Er schijnen hier ook veel minder ziekten te zijn. Aids bestaat bijvoorbeeld niet, en als iemand het al heeft opgelopen dan is het heel goed te genezen bij een kruidenvrouwtje op het eiland Vaigatsh in de Barentsz-zee, las ik onlangs in een medisch tijdschrift. Ik ken iemand die als klein jongetje jampotten vol moest pissen voor zijn opa, die dat gulzig wegklokte tegen zijn maagkanker.
Nu ben ik bij de ‘neuropatholoog’ geweest voor een rugonderzoek. Ik sta altijd doodsangsten uit in die Russische ziekenhuizen, waar de bedluis uit de behandeltafels kruipt en röntgentoestellen lijken op het ruimtestation Mir, maar een consult in ‘The American Medical Centre’ kost $215 en dat moet je te allen tijde en onder elke omstandigheid kunnen voorschieten - al word je aan de beademingsapparatuur binnengereden. Een consult bij een Russische arts kost daarentegen maar vijf gulden, en een röntgenfoto heb je voor nog geen tientje. Het onderzoek bij de ‘neuropatholoog’ was indrukwekkend. De enorme vrouw zette me met een armzwaai op de behandeltafel met bedluis en hield een ijzeren hamertje voor mijn neus. ‘Ziet u dit hamertje?’ vroeg ze. Ik legde uit dat als ik dat hamertje niet zou kunnen zien, ik waarschijnlijk het hele ziekenhuis nooit gevonden zou hebben, maar ze luisterde niet en begon als een bezetene met dat hamertje op mijn enkels te slaan: ‘Doet dit pijn?’ Het is geen fijn gevoel als iemand met volle kracht op je benen staat te hameren. Op mijn antwoord sloeg ze triomfantelijk de handen ineen en schreef ze me drie medicijnen tegen zware vormen van reuma voor. Geneesmiddelen zijn in Rusland zonder recept te koop: de medicijnen voor terminale hartpatiënten liggen naast de pleisters en de babyvoeding in de vitrine. Je kunt op elk moment van de dag binnenlopen en vragen: ‘Heeft u ook iets tegen kanker?’ en dan zeggen: ‘Doet u mij maar een doos’, maar je kunt natuurlijk ook een jampot onder je kleinzoontje houden.