Marktkoopvrouw Ingrid zag in Volendam de demonstratie van Kick Out Zwart Piet (kozp) en bedacht zich geen moment, vertelt ze tegen de lokale omroep NH Nieuws. Ze kocht twee dozen eieren en begon ze te gooien naar mensen die hun recht op demonstratie uitoefenden. Twee jongens stevenden op de oliebollenkraam af en kochten honderd oliebollen als munitie, anderen gebruikten vuurwerk.
De demonstranten moesten uiteindelijk onder politiebescherming het dorp verlaten, ook omdat Volendamse jongeren het plan hadden opgevat om kozp in de haven te gooien – bij de huidige temperatuur een poging tot doodslag. Tot nu toe is geen van de geweldplegers gearresteerd en Ingrid zal ongetwijfeld op sinterklaasavond trots over haar ‘heldendaden’ verteld hebben. Geweld werkt, dat is dan ook de les die de overheid de Volendamse geweldplegers leert. Ze hebben het Nederlandse erfgoed in hun ogen verdedigd en niemand legt ze iets in de weg. Rechts-conservatieve opiniemakers verzonden ondersteunende tweets, met een beetje pech mag Ingrid net als de blokkeerfriezen aan de talkshowtafels haar verhaal doen.
Ons land lijkt overspoeld te worden door een golf van geweld. Politici, wetenschappers, zorgmedewerkers, hulpverleners, politieagenten en ook voetbalbestuurders staan versteld van het keiharde geweld waarmee ze geconfronteerd worden. De scheldpartijen op sociale media krijgen in de spreekkamer, op de Spoedeisende Hulp en op straat een gewelddadig vervolg. Zelfs in hun eigen huis en op hun werkplek zijn mensen niet veilig.
Dat merkte ook Paul van Dorst, de voorzitter van de Roze Kameraden. De oprichting van de lhbti+-supportersvereniging van Feyenoord tastte delen van de harde kern dusdanig in hun mannelijkheid aan dat vanaf dag één de bedreigingen begonnen. En daar bleef het niet bij. Zijn sportschool werd eerst beklad, daarna was er een brandbom. De bestuursleden van de Roze Kameraden werden met de dood bedreigd. Van Dorst kreeg het advies om niet meer naar De Kuip te komen, en als hij wél kwam, dicht bij de uitgang te gaan zitten zodat ‘hij hard kon weglopen’.
Van Dorst is niet de enige die met angst in zijn lijf bij de Rotterdamse club rondloopt, merkten wij bij ons onderzoek. Bestuurders en functionarissen van de Rotterdamse club kregen ‘huisbezoek’ van tientallen lieden omdat ze voorstander zijn van Feyenoord City – de nieuwe Kuip. Huizen zijn beklad, bij directeur Mark Koevermans werd een steen door de ruit van zijn huis gegooid.
Een kleine groep gewelddadige supporters weet zo met terreur zijn zin door te drukken. Directeur Koevermans is inmiddels opgestapt, financiers van Feyenoord City trokken zich terug en het hele plan is nu van de baan. Terreur loont. Een levensgevaarlijke ontwikkeling, stelt Marjan Olfers, bijzonder hoogleraar sport en recht aan de Vrije Universiteit. ‘Deze lieden hebben gezien dat ze met geweld hun doel kunnen bereiken. Ze kennen geen grenzen bij het behalen van hun doelen.’
Feyenoord is een pars pro toto voor heel Nederland. Racisten, complotdenkers en antivaxers grijpen naar geweld. Politici dienen daar stelling tegen te nemen door duidelijke besluiten te nemen, flink te zijn en het eerlijke verhaal te vertellen, zegt Paul ’t Hart, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Utrecht. Onder deze omstandigheden moet de staat ‘offers vragen, beperkingen opleggen. Tegelijk moet je dat kopje thee drinken – praten met mensen, luisteren naar hun onzekerheid, ook de publieke emoties over de maatregelen in banen leiden – zoals de Amsterdamse burgemeester Job Cohen destijds effectief deed na de moord op Theo van Gogh door zelf de wijken en de moskeeën in te trekken.’
We moeten onze democratie verdedigen tegen de Ingrids van deze wereld.