CELINE FASCIST?
In een interessant betoog van Gjalt Zondergeld (fraai pseudoniem!) over de herkomst van de term ‘populisme’ komt en passant ook ‘de fascist Celine’ voorbij (Post in De Groene van 1 augustus). Hup, even een (populair) etiket geplakt. Een specialist Nieuwste Geschiedenis zou toch beter moeten weten. Inmiddels zijn woorden en daden van Celine voldoende gedocumenteerd om feit en fictie te kunnen scheiden. Er valt hem maar één ding te verwijten: een aantal manisch anti-joodse teksten, geschreven in de periode 1936-1941. Geen enkel feit wijst echter op fascistische actie jegens wie of wat dan ook. Ook al beweerde de hier zo populaire Sartre dat Celine ‘door de Duitsers betaald werd’ (Temps Modernes, december 1945). Zonder enige grond.
Rest de kwestie: wat is eigenlijk een fascist? Op de eigenzinnige, onafhankelijke denker en meestertaalsmid Celine lijkt dat etiket toch echt niet van toepassing. Populisten worden altijd weer voor fascist uitgemaakt, omdat ze vaak aandacht voor de reële problemen van ‘de kleine man’ afwentelen op etnisch van hen verschillende groepen, die dan ongewenst verklaard worden. Standaard is vervolgens de reactie van ‘links’, dat de gesignaleerde problemen negeert en doorstoomt naar verdachtmakingen of, moderner, politiek correcte preutsheid.
PAULINE VAN TETS, Zwolle
BRIDESHEAD
Sir, I was very pleased to read Patrick van IJzendoorns erudite review of Madresfield, the real Brideshead (De Groene, 1 augustus). Very uncharacteristically, Van IJzendoorn is guilty of a slight error. Castle Howard is many things to many people, but one thing it is not: it was not built in the ‘gothische stijl’, but rather in a glorious if rather restrained baroque, after John Vanbrugh’s clever design. Yours,
EMMA DEVRIES, Hanover, The Hague
BLACK IS BEAUTIFUL
Volkomen terecht plaatst Koen Kleijn kanttekeningen bij de opzet van de tentoonstelling Black is Beautiful (De Groene, 1 augustus). Het is kunst- en cultuurhistorisch ridicuul en moreel zelfs kwetsend om aan de Europa-centrische en racistische voedingsbodem van drie eeuwen slavenhandel en slavernij voorbij te gaan. Koning Willem II maakte op wonderlijke wijze de weg vrij voor de grondwetsherziening van 1848, die in beginsel ruimte bood voor meer burgerparticipatie. Afschaffingsgenootschappen verkenden die ruimte. Toen de druk om de slavernij af te schaffen begon te groeien en in 1853 van staatswege een onderzoekscommissie werd ingesteld, was koning Willem II al ruim vier jaar dood.
HANS MOORS, Dieden
KARADZIC
Met lichte verbazing las ik het artikel van Devid Ilievski (De Groene, 8 augustus). Verbazing, omdat dit artikel het zoveelste bewijs is van de bijzonder gebrekkige kennis/opleiding van menig Nederlands journalist. Als de auteur van het artikel ook nog docent journalistiek is, wordt mijn verbazing nog groter. Zijn artikel staat vol onjuistheden. Voor iedereen die de situatie in voormalig Joegoslavië enigszins heeft gevolgd is de bewering ‘De toenmalige Servische machthebbers […] waren als het ware genoodzaakt een nationalistische koers te varen’ onbegrijpelijk. Ter herinnering: vanaf omstreeks 1975 voerde de Servische tv een ware hetze tegen de Albanese meerderheid in Kosovo, die een grote autonomie genoot, net als Vojvodina in het noorden. Met marsen, vieringen op het Merelveld in Kosovo (en ook in Kroatië), waar eind 1980 Milosevic opriep tot min of meer gewapende strijd om weer een Groot-Servië te vormen. Montenegro wordt vervolgens genoemd als Servisch gebied. Niets is minder waar. Montenegro heeft pas in 1918 afstand genomen van zijn koninklijk huis en ging pas toen deel uitmaken van Koninkrijk Joegoslavië.
Tito heeft volgens de auteur Krajina aan Kroatië toegewezen. Krajina heeft heel lang deel uitgemaakt van de Habsburgse dubbelmonarchie. Als onderdeel van Kroatië ging het na de Eerste Wereldoorlog deel uitmaken van Koninkrijk Joegoslavië. De grenzen die na de Tweede Wereldoorlog getrokken zijn, verdeling dus in de Republieken, volgden in grote lijnen die grenzen.
En last but not least: ‘Honderdduizenden Serviërs zijn daar (Krajina) tussen 1992 en 1995 door de Kroaten vermoord…’ Het is mij onduidelijk hoe de auteur aan die jaartallen en aantallen komt. Ten eerste zijn uit Krajina vele Kroaten aan het begin van de oorlog in 1991 verdreven en/of vermoord. Na de operatie Storm, in 1995, werd Krajina door het Kroatische leger heroverd. Daarbij zijn vele Serviërs vermoord en nog vertrokken.
A. BALZER, Haarlem