Europese grondwet

Aart Brouwer wist in zijn recensie (in De Groene Amsterdammer van 4 maart) een hele berg onjuistheden en verzinsels opeen te stapelen over de nieuwe Europese grondwet. Zijn stuk deed me denken aan afgelopen herfst. Toen was ik actief in de campagne binnen de Franse Parti Socialiste, die een intern referendum hield over de nieuwe Europese grondwet. Ook daar toverden de anti’s allerlei spookbeelden voor en regelrechte leugens over de tekst. Het grondwettelijk verdrag moest en zou een «ultraliberaal» Europa opleveren, in marmer gebeiteld, of zoals de Nederlandse SP het zegt: in beton gegoten. Alles wat in de tekst op nuancering of zelfs ontkrachting van die stelling zou lijken werd opzijgeschoven. Gelukkig lazen de Franse socialisten niet alleen meningen maar ook de Europese grondwet zelf. Hun partij had gezorgd voor een klein gedrukte versie op krantenpapier. Ja kreeg de meerderheid in de PS, zoals het oordeel overal in grote meerderheid positief is waar mensen kennis kunnen nemen van de inhoud van deze nieuwe Europese grondwet.

Ook ik las de tekst aanvankelijk met het «grootst mogelijke wantrouwen» dat Brouwer ons aanraadt omdat het volk nu eenmaal altijd door het establishment bedonderd wordt – en ook ik kon net als de leden van de PS niet om de conclusie heen dat dit nieuwe grondwettelijke verdrag Europa juist een grote stap vooruit helpt. Laat me dat bij een enkel punt van kritiek van Aart Brouwer proberen duidelijk te maken, over de diensten van algemeen belang.

Onderwijs, vervoer, gezond heidszorg: volledige liberalisering zou met deze Europese grondwet hun lot zijn, volgens Brouwer die artikel III-166 erbij haalt. Het klinkt geloofwaardig, met zo’n precieze verwijzing. Het is alleen niet waar. Zou een land als Frankrijk zich echt zo gemakkelijk neergelegd hebben bij totale privatisering van de nationale trots, de Service Public, de postkantoor tjes waar het hele volk regelmatig voor in staking gaat? Nee, en juist dat zie je in artikel III-166 neergelegd. Openbare bedrijven horen volgens dat artikel te functioneren volgens deze grondwet – gelijke toegang voor elke burger is daarbij een van de essentiële voorwaarden. Dat principe wordt expliciet vastgelegd, in het deel over de grondrechten, artikel II-96. Inderdaad, bij diensten van algemeen belang zijn soms de mededingingsregels van toepas sing, in het geval bijvoorbeeld dat van een open aanbesteding sprake is. Op dat moment moet er vrije concurrentie mogelijk zijn tussen Europese bedrijven. Bij het lezen van die passage raken de critici op slag verblind. De kapitalistische draak schroeit hun de ogen dicht. Helaas ontneemt hun dat het zicht op de volgende zin, die een nuancering van jewelste aanbrengt. De mededingingsregels gelden bij diensten van algemeen belang uitsluitend voorzover de toepassing van die regels «de vervulling, in feite of in rechte, van de hun toevertrouwde bijzondere taak niet verhindert». Dat is iets wat de lidstaten zelf blijven uitmaken, het is hun eigen politieke keuze. Nederland houdt met deze Europese grondwet het volste recht om zaken als lokaal openbaar vervoer, onderwijs of watervoorziening buiten de markt te houden. Er is geen enkele verplichting om al die essentiële diensten te privatiseren. Dat was een paar bladzijden eerder al glashelder vastgelegd, in artikel III-122, waarin elke lidstaat de mogelijkheid heeft om diensten van algemeen belang door de overheid «te laten verstrekken, te laten verrichten en te financieren.» Hoezo, ultraliberaal? Met de rest van de kritiek in deze recensie is het niet beter gesteld. Het stuk leest lekker weg, maar het toont minachting voor tekst en lezer en is een schoolvoorbeeld van het kiezersbedrog waarmee sommige nee-stemmers deze campagne willen voeren.

Evenwicht tussen markt en overheid wordt door een meerderheid van de lidstaten gewaardeerd en beschermd. De dogmatisch liberale dienstenrichtlijn van Bolkestein, die mede door de PvdA in het Europees Parlement consequent wordt aangevallen, maakt zoals hij er nu uitziet dan ook geen enkele kans. Diensten van algemeen belang staan straks een stuk sterker, want in het verdrag van Nice genieten ze tot nu toe minder expliciete bescherming. Deze nieuwe grondwet is daarom een grote stap vooruit.

THIJS BERMAN, Brussel

(europarlementariër PvdA)

Correctie

Bij het artikel De «belegering» van Bagdad in de vorige Groene Amsterdammer had over de auteur vermeld moeten worden: Anneke van Ammelrooy woont en werkt in Bagdad. Over haar verblijf in Irak publiceerde ze het boek Alles is er niet (uitgeverij Papieren Tijger). Ze houdt op www.web-log.nl een blog bij, groetenuitbaghdad.

REDACTIE