De traditie van verwondering
In de 140 jaar dat De Groene Amsterdammer verschijnt heeft het weekblad de verwondering in ieder nummer levend weten te houden. Tegelijk is het digitaal beschikbare archief een waarborg om de waan van de dag niet te overschatten. Daarmee staat De Groene in een traditie die zich bewust is van de waarde steeds weer het evenwicht te zoeken tussen het brengen van het auratische nieuwe en het oog houden voor gewortelde eigenheid. Hoogtepunten in die traditie zijn wat mij betreft Augustinus, Petrarca en Goethe. De kerkvader waarschuwde in zijn Bekentenissen uit eigen ervaring al voor onevenwichtigheid: we zullen zeeën bevaren, bergen beklimmen en onszelf verliezen. De modernistische traditie van de breuk (Octavio Paz) leert dat vernieuwing weliswaar noodzakelijk is maar overwaardering van het opwindingstheater van het heden ten koste zal gaan van een juiste inschatting van traditionele waarden. Voor een onafhankelijk, kritisch weekblad is Goethe’s dictum daarom een permanente opgave: door regelmatige zelfwerkzaamheid streven naar het vormgeven van ons zicht op de dag van morgen. De voorpublicatie (in De Groene van 3 maart) uit Tijd van Rüdiger Safranski is een indrukwekkende getuigenis van dit journalistieke streven.
Honoré Schelfhout, Nijmegen
Democratische revolutie
Thijs Kleinpaste geeft in ‘Thierry Baudet en de democratische revolutie’ (in De Groene van 25 februari) een goed onderbouwd inzicht in de gedachtewereld en activiteiten van de nationalist Thierry Baudet. Op één punt vind ik het artikel echter te terughoudend. Dat betreft de dreiging die van Baudet en zijn beweging uitgaat richting mensen met andere opinies. Thierry Baudet zelf is daar niet onduidelijk over. In een artikel in NRC Handelsblad van 7 september 2013 schreef hij: ‘Een hele samenleving politiek ontheemden en spiritueel onteigenen is een onvergeeflijke misdaad. De massale immigratie, de supranationale machtsgreep en het modernisme in de kunsten: ze moeten een halt worden toegeroepen.’ Let wel, hij heeft het over een onvergeeflijke misdaad die een halt moet worden toegeroepen. Onvergeeflijk. Daarin kan ik niet anders lezen dan dat in zijn perspectief voor humanisten, kosmopolieten en kunstenaars het vonnis klaar ligt…
Rob Lubbersen
De revolutie van Donald Trump
Frans Verhagen geeft in ‘Het monster blijkt nuttig’ een interessante analyse van de opkomst van Donald Trump (in De Groene van 3 maart). Hij suggereert dat het om een uniek verschijnsel gaat, een breuk in de ontwikkeling van de Republikeinse partij. De onbeschaamde manier waarop Trump zich gedraagt, is misschien nieuw voor iemand in zijn positie, maar is zijn maatschappelijke rol dat ook? Verhagen schetst de ontreddering bij (een deel van?) het establishment van de Grand Old Party. Maar het gaat uiteindelijk niet om die partij, maar om de maatschappelijke tegenstellingen in de Verenigde Staten. Langzamerhand neemt de ongelijkheid zulke extreme vormen aan dat ze ontwrichtend begint te werken. Dat verontrust de heersende toplaag, de corporate rich.
De meer radicale stroming in deze toplaag doet haar macht en invloed kennen via de Republikeinse partij, maar ook daarbuiten. Richard Mellon Scaife bijvoorbeeld, een vooraanstaand lid van de oude miljardairsfamilie Mellon, heeft in z’n eentje honderden miljoenen dollars besteed aan radicaal-rechtse agitatie tegen belastingen en collectieve voorzieningen en voor extreme free enterprise. De miljardairs Charles en David Koch financieren de Tea Party met reusachtige bedragen. Koestert Trump geheel andere doelstellingen? Hoogstwaarschijnlijk niet.
De werkelijke nachtmerrie voor de klasse van de corporate rich is niet Trump, maar Bernie Sanders. En het is juist Trump die in belangrijke mate de aandacht van de gewone Amerikanen naar zich toe trekt, weg van Sanders. Hij wordt daarbij geholpen door de belangrijke media, die overigens bijna allemaal in handen zijn van grote kapitalisten. Het resultaat kan zijn dat Hillary Clinton president wordt, maar zij representeert de meer gematigde stroming binnen de ruling class, om de term van G. William Domhoff te gebruiken. Waarschijnlijk hebben velen onder de corporate rich niet zo veel op met Trump, maar in moeilijke tijden zijn soms wat minder aangename maatregelen geboden.
Daan Brouwer, Amsterdam, auteur van Waarom de mensen balen van de politiek
U kunt uw ingezonden brief van maximaal 400 woorden sturen naar groene@groene.nl