Kritische ambtenaren in Indië

Graa Boomsma stelt in zijn artikel ‘De sfinx van Blaricum’ (in De Groene van 16 februari) dat indoloog en Groene-redacteur Bert Alberts de enige ambtenaar van het Binnenlandse Bestuur is geweest die na de politionele acties in Indonesië ontslag uit actieve dienst heeft genomen. Mijn vader heeft echter dezelfde stap genomen. Hij werd als BB-ambtenaar in de binnenlanden van Sumatra geplaatst, verbleef in verschillende Japanse concentratiekampen, kreeg in 1945 in Medan een hoge militaire rang en ging in 1947 met verlof naar Holland. Daar besloot hij om niet meer terug te gaan, hoewel er een benoeming tot BB-ambtenaar op Flores op hem lag te wachten. Ook hij verspeelde zijn pensioenrechten door de oproep in een ontslag te laten omzetten.

Hij deed dat om twee redenen: hij vond dat wij niets meer in Indonesië te zoeken hadden; daar was een republiek uitgeroepen en die zou door deskundige lieden bestuurd worden. Hij achtte zowel Soekarno als Hatta daartoe volledig in staat. De andere reden was dat hij schrok van de ontredderde toestand waarin zijn vrouw en kinderen na het verblijf in diverse Japanse concentratiekampen verkeerden. Ze waren er slecht aan toe. Hij vond dat hij in Holland moest blijven en aan de slag moest om een zo stabiel mogelijke toekomst voor zijn gezin op te bouwen. Daarin paste een (tijdelijke) verkassing naar Indonesië niet.

Mijn vader kreeg ook een Berufsverbot opgelegd. Door zijn actie tot ontslag mocht hij niet bij de overheid solliciteren. Tegen het eind van zijn arbeidzaam leven is dat vonnis wat versoepeld. Op de valreep lukte het hem in overheidsdienst te treden. Hij kreeg toen zijn pensioenrechten terug. Niet alleen Alberts was een kritische BB-ambtenaar. Er waren er meer.

INEKE VAN GEEST, Cadzand

Klimaatsceptici

Klimaatsceptici stellen bij voortduring dat we geen verregaand beleid hoeven te voeren als het gaat om klimaatverandering omdat we op dit punt geen absolute wetenschappelijke zekerheid hebben. Het onderzoek ‘Klimaatsceptici in Nederland’ (in De Groene van 2 maart) laat dat weer mooi zien. De roep om zekerheid duidt wat mij betreft op een verkeerd begrip van wat wetenschap is, kan en vermag.

Laat ik dit illustreren aan de hand van een voorbeeld. Op het meest fundamentele niveau begrijpen natuurkundigen de wereld niet. Kort gezegd, het debat tussen Albert Einstein – de macrowereld – en Niels Bohr – de microwereld – wordt nog altijd gevoerd. Niettemin weten schei- en natuurkundigen heel veel over het gedrag van moleculen, atomen en elementaire deeltjes. Zoveel dat we bijvoorbeeld al decennia lang gedachteloos de magnetron aanzetten om een kopje melk op te warmen. Wat klimaatsceptici willen met hun eis van absolute zekerheid is dat we de magnetron niet meer aanzetten tot natuurkundigen een overkoepelende theorie van alles hebben.

Weten klimaatwetenschappers alles? Nee. Kunnen ze iets met absolute zekerheid voorspellen? Nee. Weten klimaatwetenschappers voldoende om te beargumenteren dat we de magnetron moeten aanzetten – met andere woorden, fossiele brandstoffen de komende decennia moeten uitfaseren? Ja!

MARK DE KONING, Amsterdam

Pankaj Mishra

In het interview van Joost de Vries met Pankaj Mishra (in De Groene van 2 maart) stelt de eerste: ‘Zizek zei eens dat het makkelijker is het einde van de wereld voor te stellen dan het einde van de vrije markt’. Deze uitspraak is echter afkomstig van Fredric Jameson, die Zizek reproduceert. Overigens kan sinds de economische crisis het woord kapitalisme weer iets makkelijk(er) worden gebezigd. Het ‘natuurlijke’ aura van het kapitalisme heeft inmiddels een (kleine) deuk opgelopen.

STEPHAN HUIJBOOM, Amsterdam