Elitaire boekhandelaar
Ik lees De Groene 61 jaar. Nu, bij het lezen over de Nederlandse elites door Joost de Vries (in De Groene van 11 maart), heb ik voor het eerst lachend een artikel gelezen. De humor, de ironie en soms het verborgen sarcasme ten aanzien van het boekenweekessay van de mij onbekende Akyol veroorzaakten die instemming. ‘Ophef is iets anders dan iets waarachtigs hebben te melden.’ Ik had net het boekje Generaal zonder leger gelezen en mij afgevraagd wie in godsnaam zo’n quasi-schrijver had gekozen.
In een badinerend gesprek met een boekhandelaar in Veenendaal vraagt de schrijver: ‘Wat is een goed boek dan?’
De boekhandelaar noemt Colometa van de Catalaanse schrijfster Mercè Rodoreda, inderdaad een grote Europese roman. ‘Dat zijn boeken die ik aan mijn klanten wil meegeven. Als je dat leest… Fenomenaal.’ La plaça del diamant, vertaald door mijn amiga in het Baskisch, en door Elly Bovée in het Nederlands (in dertig talen vertaald).
Akyol reageert niet, kent wellicht noch deze auteur noch de roman, en schrijft in simpel jargon over het belang van amusement en vermaak in de literatuur. Exit boekhandelaar.
De naam Mercè Rodoreda gaf de schrijver de kans om over de rebellen in de Spaanse Burgeroorlog te schrijven, over de schrijfster die jaren ten gevolge van de Franco-dictatuur in exil moest leven en schrijven. Zoals andere schrijvers in dictaturen. Maar Akyol komt niet verder dan het afzeiken van De Groene, mijn favoriete auteur Marja Pruis, de VPRO, jonge vrouwelijke schrijvers, het Letterenfonds dat mij werkbeurzen toekende, het SSS, en de schrijver van het Groene-artikel.
Ik neem aan dat Aykol op veel plaatsen zijn neus heeft gestoten, zodat die neus zijn groene inhoud in het boekje heeft verspreid.
JOSSE DE HAAN, Hendaye (Nouvelle-Aquitaine, Frankrijk), lid van de Friestalige elite van schrijvers
Linkse samenwerking
Marcel ten Hooven bekritiseert (in De Groene van 11 maart) de voorstanders van een fusie van PvdA en GroenLinks. Ze zouden veronderstellen dat na verkiezingen de grootste partij automatisch de premier levert. Hij pleit voor meer inhoudelijke samenwerking.
Als indiener van de motie voor een gezamenlijke PvdA-GroenLinks-lijst op het recente PvdA-congres realiseer ik me terdege dat zo’n lijst (geen fusie!) niet het eindpunt is. Beter strategisch manoeuvreren dan in het verleden, is nodig. De grootste worden is niet voldoende. Het is echter veel waard als links het initiatief krijgt bij regeringsvorming. Zeker: ‘het voortouw betekent nog niet de macht’, maar het biedt wel meer handelingsmogelijkheden. Een centrum-links kabinet kan bijvoorbeeld het momentum creëren voor een effectief klimaatbeleid; en dit decennium is daarvoor cruciaal.
Het afwijzen van de motie vereenvoudigt helaas de rechtse strategie om links tegen elkaar uit te spelen. Met een rechtse partij als grootste komen ze beide opnieuw in een afhankelijke positie terecht. Bij een mogelijke coalitie ‘over links’ is de begrijpelijke neiging van rechts om de linkse invloed zo klein mogelijk te maken: mét PvdA, zónder ‘onredelijk’ GroenLinks. Tot nu toe is de PvdA daar vaak in meegegaan, terwijl GroenLinks buiten bleef uit angst voor onvermijdelijke compromissen. Aan voorstanders van linkse samenwerking binnen de PvdA nu de taak om zich voor te bereiden op een scenario waarin de leiding deelname aan een kabinet met rechts verdedigt. Binnen GroenLinks moet de partijleiding vóór de verkiezingen voldoende speelruimte gaan krijgen voor strategische inschikkelijkheid.
Een stembusakkoord zoals Ten Hooven schetst is een goede manier voor een gezamenlijk optreden bij de kabinetsformatie. De voorstanders van linkse samenwerking moeten nu al gaan nadenken over mogelijke pijnpunten en oplossingsrichtingen, bijvoorbeeld rond klimaatbeleid en migratie.
Want waar tot nu toe de twee partijbesturen enkel vage verklaringen hebben afgelegd over hun verlangen naar linkse samenwerking, moeten voorstanders daarvan elkaar nu concreet opzoeken. Door hun krachten te bundelen kunnen ze linkse samenwerking bij de komende kabinetsformatie een echte kans geven.
CHRIS PEETERS