Piketty en de VVD

‘Inmiddels klinken er (…) voorzichtig Piketty-kreten op de vvd-burelen: “Het is toch belachelijk dat je minder verdient uit werk dan uit vermogen?” Al is hier nog geen concrete verandering te zien; bij het laatste regeerakkoord waren het onder meer de liberalen die ingrepen in box 3 verhinderden’, schrijft Coen van de Ven in De Groene van 24 maart. Zeggen vvd 'ers dit letterlijk en zo ja, wie en wanneer? In dat geval is het namelijk hoogst opmerkelijk dat zij aangesloten blijven bij een partij die elk initiatief frustreert om vermogen zwaarder (of: eerlijker) te belasten. Het laatste regeerakkoord was in dat opzicht allesbehalve een incident of vergissing.

J. LAROS

De ecobourgeoisie

In De Groene van afgelopen week staan achter elkaar twee scherpe analyses van gerelateerde crises die ons leven nu en straks totaal veranderen (aandacht en klimaat). Vooral Jaap Tielbeke’s introspectie (de wereld staat in de fik en hij droomt van zijn koophuis) legt een structurele oorzaak van deze crises bloot: wij, geprivilegieerde ‘linkse’ jeugdigen, vormen een vleugellamme ecobourgeoisie. We bewegen niet snel genoeg en spelen een machteloze, vaak collaborerende rol in de mondiale kapitaal-ecocide-machine.

Maar de machteloosheid die je voelt na het lezen van de artikelen van de goed gevinkte jongens is niet helemaal terecht. We kunnen wel degelijk wat bewerkstelligen met onze vele privileges. Allereerst: koop geen huis! Cody Hochstenbach leert ons in _Uitgewoond _hoe het door neoliberalen strategisch gestimuleerde huizenbezit ons structureel rechtser doet stemmen, hoe het solidariteit doet verdampen.

En doe meer: rijd je auto in de prak, koop een fiets. Je cv is er enkel om je leidingen vorstvrij te houden. Neem niet de trein, maar ga te voet naar Kopenhagen. Nee, niet om je ‘ecologische voetafdruk te verlagen’ – f*** die neoliberale, individualistische mythe –, maar om je omgeving te laten zien dat deze crises je aan het hart gaan. Dat straalt op hen af. Laat zien dat je solidair bent met minder geprivilegieerden (de bij, de geïllegaliseerde Somaliër, het bos bij Nedcar) en maak ruimte voor hen. Laat ‘solidariteit’ de plek in je leven innemen die je nu reserveert voor het rentepercentage op je hypotheek.

Doe meer! Breng je smartphone naar het klein chemisch afval, waar dat ding hoort. Verdien minder geld. Vorm en versterk allerhande linkse clubjes: Code rood, Extinction Rebellion, de lokale bibliotheek. Bezet fossiele infrastructuur. Wij geprivilegieerden zijn hier met velen, waar wachten we nog op? Het volgende ipcc-rapport?

SOON BIN, Wormer

Voor Carson

Jaap Tielbeke wijst in De Groene van 31 maart terecht naar Rachel Carson. De stille lente waar zij over schreef is inmiddels aanwezig in mijn tuin. De mussen die nestelden onder de pannen van mijn huis zijn al een jaar of twintig verdwenen, misschien langer.

Nog eerder formuleerde de filosoof Bertrand Russell al zijn zorg voor de toekomst in zijn Reithlezingen in 1947. Grondstoffen zijn eindig. In romanvorm schreef Günther Schwab in 1958 het boek Der Tanz mit dem Teufel, in het Nederlands Bij de duivel te gast met toen al honderden wetenschappelijke literatuurverwijzingen. Minder mooi was het dat Schwab in zijn jonge jaren lid is geweest van de nsdap. In zijn roman gaan vier mensen, deels wetenschappers, op een geheime locatie met de duivel in gesprek. Elk argument dat de mensheid vooruitgaat, wordt met verwijzing naar wetenschappelijk onderzoek door de duivel ontkracht.

Naar al deze profeten lijkt onvoldoende geluisterd te zijn. De methodische aanpak van de Club van Rome gaf een opleving in de aandacht, maar die ging verloren in de publieke aandacht door steeds weer trieste actuele gebeurtenissen. Precies zoals nu met het Oekraïne-drama. Ook Tielbeke kwam niet aan het woord bij Buitenhof. Toch is de crisis waar hij over wilde spreken van groter belang dan de oorlog die nu bezig is. Het symboliseert het grafiekje in het Rapport van de Club van Rome dat de meeste mensen niet in staat zijn op lange termijn te denken.

HENK KRAAIJENBRINK, Borne