De laatste staat
Thijs Kleinpaste schijnt in zijn bespreking ‘Alles in het volle licht’ (in De Groene van 24 maart) het verband te miskennen tussen kosmopolitisme en bildungsideaal enerzijds en gedepolitiseerd burgerschap en een imperiale, autoritaire politieke ordening anderzijds. Het kosmopolitisme impliceert politieke machteloosheid. In zekere zin zijn de Duitse bildungselites verantwoordelijk voor het ontstaan van virulente vormen van nationalisme. Het gebrek aan een civil society in Duitsland bepaalde de zwakke weerstand tegen totalitarisme.
Het lijkt me dat de afbraak van het naoorlogse humanisme en de daarmee verbonden verworvenheden juist niet te maken hebben met de opkomst van het nationalisme, maar in combinatie met de opkomst van dat nationalisme verklaard moeten worden uit een gedepolitiseerde neoliberale ordening.
Zoals zovelen maakt Kleinpaste geen onderscheid tussen goede en slechte vormen van nationalisme. Wat er aan mensenrechten hard gemaakt is in de geschiedenis is hard gemaakt binnen en door nationale staten, die berusten op de soevereiniteit van het volk. Een nationale staat is een politieke ordening die, zoals alle andere ordeningen en processen in de levende en dode materie, gebaseerd is op het bestaan van min of meer communicerende grenzen.
Zonder grenzen geen concrete vormen, geen identiteiten, gebeurtenissen en betekenissen, sociale verschillen et cetera. De verkrampte omgang met grenzen is een gevolg van het grenzeloze karakter van de neoliberale expansie in combinatie met de ideologie van het consumentisme waarvan het politieke falen onzekerheid, angst, agressie en postmoderne wezenloosheid met zich meebrengt.
Ab de Vos
Wim Brands
Dank voor het prachtige in memoriam van en voor Wim Brands (in De Groene van 7 april). Een document voor een man die van iedere zondag een voor mij prachtige dag maakte.
U heeft in lijn met de teksten van de vpro over een zelfgekozen dood geschreven en dat waardeer ik enorm. Wim Brands was de afgelopen dagen in mijn gedachten prominent aanwezig, een eerbetoon aan een belezen man die aan lezen en het gesprek over het boek een enorme waarde toevoegde.
Johan Willem Vorselman
Obama
Graag wil ik Frans Verhagen bedanken voor zijn prachtige samenvatting van zeven jaar Obama (in De Groene van 7 april). Ik heb Obama’s buitenlands beleid behoorlijk intensief gevolgd en ken ook zijn tegenkrachten, waaronder complicerende factoren als Poetin, Assad en de voortdurend obstructie plegende Republikeinen. Vooral het red-line-conflict vond ik gruwelijk spannend. En hoe zwak ik Obama’s opstelling aanvankelijk ook vond, ik vind de optimistische uitleg van Frans Verhagen zeer om toe te juichen. Een prachtpresident, en ieder mens heeft zwakke punten.
Dick van Gendt
Bijeenkomst in Spui25 - Fuck de canon!
Wat moeten scholieren lezen om te blijven lezen? Kluun of Max Havelaar? Zitten de negentiende-eeuwse klassiekers het gepassioneerde lezen in de weg of vormen ze juist een essentieel onderdeel van de literaire opvoeding? Op donderdag 19 mei organiseert De Groene Amsterdammer een avond over de literaire canon en de ideale leeslijst voor middelbare scholen.
Aleid Truijens, Christiaan Weijts en Maarten Doorman (ov) gaan onder leiding van Joost de Vries met elkaar in debat en er zijn optredens van Fiep van Bodegom, Kees ’t Hart en Marja Pruis.
De bijeenkomst vindt plaats in Spui25 in Amsterdam, aanvang 20.00 uur. De toegang is gratis, aanmelden via spui25.nl