Duitse scholen

Met veel interesse las ik het artikel ‘Uit reinen kindermond’ in De Groene van 4 april. In het boek Carissimo figlio van Paolo Giuseppin (2017) wordt melding gemaakt van een Italiaanse variant van de Duitse scholen in Den Haag: de Scuola Italiana Bruno Mussolini aan de Mauritskade nr. 21. Het was weliswaar geen reguliere school, maar toch. De school werd door de Nederlandse overheid weinig in de weg gelegd. Ook overigens is het genoemde boek de moeite van het lezen waard: hoe ‘Hagenezen’ van Italiaanse afkomst in WOII deel hebben uitgemaakt van Duitse legereenheden aan het toenmalige Oostfront.

HENRI BRAAKENBURG, Amersfoort

Broeikasontkenners

Anders dan Jaap Tielbeke stelt (De Groene, 11 april) kon iedereen vanaf begin jaren zeventig wel degelijk op de hoogte zijn van het gevaar van klimaatverandering. Juist daarom startten de oliemaatschappijen in die jaren hun manipulatie van het klimaatdebat. In 1972 verscheen namelijk de internationale milieu-bestseller The Limits to Growth. Het was het eerste rapport van de Club van Rome, een gezelschap vooraanstaanden uit de wereld van wetenschap, bedrijfsleven en politiek. Alleen al in Nederland werden honderdduizenden exemplaren van het boek verkocht. In dat rapport, waarover eindeloos is gediscussieerd in de media en de politiek, wordt in niet mis te verstane bewoordingen gewaarschuwd voor klimaatverandering door het gebruik van fossiele brandstoffen. Tielbeke suggereert dat de oliebedrijven in 1977 wisten hoe ernstig dit probleem was en die kennis voor zich hielden. Maar die kennis lag op straat: het stond op de voorpagina van The New York Times (15 juli van dat jaar) en het nieuws kwam van de Amerikaanse National Academy of Sciences. Een enquête wees uit dat in 1981 ruim 30 procent van de Amerikaanse bevolking op de hoogte was van het broeikaseffect en in 1989 was dat opgelopen tot 80 procent. Het gevaar van klimaatverandering staat dus al bijna een halve eeuw op de maatschappelijke agenda. De consument en de politiek weten dus al lang dat klimaatverandering een bedreiging is – ze waren ziende blind en horende doof.

Jaap Tielbeke schrijft: ‘Maar al te vaak wordt de klimaatcrisis voorgesteld als iets waaraan wij allemaal schuldig zijn.’ Inderdaad. En terecht. Het is zelfs de kern van de zaak: de broeikasontkenners, dat zijn (of waren) wij zelf.

WYBREN VERSTEGEN