Onze oorlog
Ook een sterk geseculariseerde en individualistische samenleving als Nederland heeft behoefte aan een verbindend element. De enige passende kandidaat: de Tweede Wereldoorlog. En dan niet als historische gebeurtenis of feitencomplex (voer voor historici), maar als een verhaal met mythische allures, eentje met de onderliggende boodschap: dit nooit weer!
De nadere invulling van deze seculiere variant van religie is niet onproblematisch, merkt Chris van der Heijden (De Groene Amsterdammer van 16 april) terecht op. De ‘dit nooit weer’-mythe behoeft een duidelijke en eenduidige strekking, en juist dat is lastig in een individualistische, pluralistische samenleving, waarin iedereen recht heeft op zijn eigen versie van de mythe. Daarbij: mythen worden meestal van ‘boven’ opgelegd, staan in dienst van een ideologie of transcendente religie, en daar kan hier geen sprake van zijn. Hoe het verbindende element te bewaren en tegelijkertijd recht doen aan diversiteit? Het paradoxale antwoord: het kan niet én het moet. En als het toch kan, omdat het nu eenmaal moet (nu ja: wenselijk is) zou de onderliggende, realistischer boodschap wellicht kunnen luiden: ‘dit is nog altijd mogelijk’ in plaats van ‘dit nooit meer’.
Georgis Konstantis
Geobsedeerd door de nazi’s
‘Waarom zijn we nog steeds zo geobsedeerd door de nazi’s?’ (De Groene Amsterdammer van 16 april) Veel mensen zijn, door de eeuwen heen, geobsedeerd door macht en geweld; niks nieuws. Hoort bij de trouwe volgelingen van de leider in de groep, geeft veiligheid, maakt de groep sterk, enzovoort. Er zijn vele vormen om macht te tonen, zie onze paleizen, kathedralen, bankgebouwen, stadions, defilés, gebrul en lawaai. En dus ook onze overdreven petten, hoeden, laarzen en (harde) hakken (ja, ook u dames!), tatoeages, ga maar door. Richard J. Evans weet er ook alles van met zijn lange academische imponeerverhaal!
Dat u het als redactie nodig vindt om de laatste ramp door dit alles in Europa met verhalen en vooral foto’s, zelfs op de voorpagina, nog eens mooi en pakkend te accentueren vind ik getuigen van wansmaak en wanbegrip. Laten we ons maar beperken tot een paar minuten stilte per jaar, verder weinig woorden, liever wat schaamte.
Gerrit Lang
Fop-Jezus
Pijnlijk, die cartoon over die Fop-Jezus (De Groene Amsterdammer van 16 april). Vind ik Charlie Hebdo-achtig en beschouw dat NIET als compliment. Integendeel. Vrijheid van meningsuiting: prima, voor. Echter, wel met respect voor iemands standpunten en gevoeligheden. Dit vind ik echt over de rand.
Kennelijk zit het in de lucht, want recent kwam NRC Handelsblad ook met zoiets: een ganzenbordspel gebaseerd op Goede Vrijdag en Pasen. Hoe verzin je zoiets: grove grappen over de – voor christenen – heiligste (hels)feiten. Graag ’n beetje distantie met dit soort onderwerpen. Alles kan écht niet.
M. Sinke (Moerkapelle)