Een Deltaplan Stikstofbeleid
Goed artikel over stikstof (in De Groene van 16 juni). Het is inderdaad flink uit de hand gelopen met de landbouw in Nederland, maar toch in de eerste plaats met de veehouderij. ‘Nederland moet ophouden de vleesfabriek van de wereld te willen zijn’ (Jan Paternotte op het d66-congres van 18 juni). We importeren veevoer, exporteren vlees en blijven met de stront en de urine zitten, die door stikstofemissie niet alleen de natuur verpesten maar door fijnstof ook de luchtkwaliteit en daarmee de gezondheid van mensen aantasten.
‘De lucht in de provincie Brabant is net zo gevaarlijk als in een kamer waar vijf mensen roken. Als de schade voor mensen zo veel mogelijk moet worden beperkt, houd dan ook rekening met de longen van de Brabanders. En misschien helpt anders het doembeeld van een provincie die eens in veel opzichten schoon was, maar nu onnodig veel zieke mensen telt. Een provincie waar de aarde overwoekerd wordt door brandnetels en bramen en waar in de lucht straks alleen nog kraaien zullen vliegen’ (Tineke Beinema in Trouw van 20 juni). Het verdienmodel van de vleesfabriek is zo gezien in feite immoreel.
‘Geef boeren een duurzaam alternatief’, zegt Jan Paternotte, en dat lijkt een uitstekend idee. Hiervoor zou minister Van der Wal haar Startnotitie Nationaal Programma Landelijk Gebied moeten omvormen tot een Deltaplan Stikstofbeleid, waarin niet alleen de doelen en de financiële middelen worden omschreven, maar ook de concrete invulling. Waarom zouden boeren niet geheel of gedeeltelijk kunnen overstappen van veehouderij naar akkerbouw? Natuurlijk niet in monocultuur, maar in natuur-inclusieve strokenteelt met verschillende gewassen en/of variëteiten. Wellicht is dit voor de arme gronden waarop momenteel veehouderij wordt bedreven een probleem, maar ook hier kan de wetenschap oplossingen aandragen. De Universiteit Hasselt voert op dit gebied in een project van de Europese Unie al enkele jaren baanbrekend onderzoek uit, maar ons eigen Wageningen kan hier natuurlijk ook haar tanden in zetten.
Dit Deltaplan Stikstofbeleid koopt geen veehouders uit, maar geeft hen een nieuw perspectief, technisch en financieel gesteund door de overheid. Wie zou hier tegen kunnen zijn?
BEN BRONSEMA,
Voorschoten
Hanen en hennen
Er is niks mis mee dat Niña Weijers, die ik zeer waardeer, een artikel schrijft over een vriend die non-binair, een hen, is geworden. De Groene bevat altijd stukken van sterk wisselend karakter. Een opinieblad moet wat mij betreft naast actualiteit, kwaliteit en variatie ook voldoen aan leesbaarheid; een stuk waarin 23 hennen voorkomen schiet daarin wat tekort.
HARRY VAN DEN BERG, Wageningen