Klein Zaïre
Op de (iconische) Wereldtentoonstelling van 1958, de eerste sinds de Tweede Wereldoorlog, in Brussel, werden de geïnviteerde ‘évolués’, Congolezen die gestudeerd hadden en klaargestoomd werden om na de onafhankelijkheid de macht over te nemen, niet als aapjes tentoongesteld in een nagebouwd Congolees dorp met het bordje ‘Voederen op eigen risico’, zoals wordt vermeld in De Groene van 27 juni. Dat gebeurde op de Wereldtentoonstelling in 1897, eveneens in Brussel. Van de toen bijna driehonderd ingevoerde Congolezen stierven er zeven mensen door kou en ontbering. Eerder al, op de Wereldtentoonstelling in Antwerpen in 1885, had men Congolezen in lendendoekjes en strooien rokjes als dieren geëxposeerd. Overigens was ‘de Congo’ in die tijd nog geen Belgische kolonie, maar het persoonlijke wingewest van Koning Leopold II.
Dat er in het kader van de schitterende paviljoenen Belgisch Congo en Ruanda-Urundi (vanaf 1962 Rwanda en Burundi) ook in 1958 nog enkele figuranten en acteurs in ‘primitieve’ prauwen op een kunstmatig meertje inclusief hutjes met folkloristische inboorlingen, ‘de tijd van toen’ naspeelden, is wél juist, maar die vertoning werd geschrapt na een incident met baldadige kinderen die bananen hadden gegooid, waarna de acteurs kwaad waren opgestapt.
Dat bananengooien gebeurde in deze 21ste eeuw nog in menig voetbalstadion, begeleid door oehoe-oehoe-oehoe-geluiden, door… volwassenen, geboren in de laat-twintigste eeuw.
GUY LEE THYS, Brussel
De Nederlandse identiteit
Het probleem met het SCP-rapport over Nederlandse identiteit dat in De Groene van 4 juli werd beschreven, is dat er een methodologische perversiteit wordt gepleegd: ‘Identiteit’ is een ‘natuurlijk systeem’: de mentale omgeving waarin je bent geboren en vaak nog verkeert. Een ‘land’ is een ‘regelsysteem’: al die regels en instituties die binnen een bepaald geografisch geheel worden toegepast. ‘Natuurlijk systeem’-eigenschappen toepassen binnen een ‘regelsysteem’-setting, of andersom, kan niet. Dat heeft perverse gevolgen. Anders gezegd: binnen een land kunnen vele ‘identiteiten’ bestaan. Maar in een land kan uitsluitend het huidige ‘regelsysteem’ worden toegepast.
Dit is ook precies het probleem met ‘Zwarte Piet’. Wat de een definieert als een ‘natuurlijk systeem’-feest voor kinderen, ziet de ander als een inbreuk op ‘regelsysteem’-logica als het gaat om het non-discriminatie beginsel. Daar kom je dus nooit uit.
Laat iedereen dus zijn eigen sinterklaasintocht op eigen wijze organiseren. Of helemaal niet. Whatever you want! Wat betreft mijn eigen identiteit: ik ben tegenwoordig uitsluitend Europeaan. Dat is het minst ingewikkeld.
HANS VAN DER SCHAAF