Politici in talkshows

Birte Schohaus wil ons in De Groene Amsterdammer van 3 september doen geloven dat er een nieuwe trend is onder politici: op advies van spindoctors zou men tegenwoordig massaal weigeren te verschijnen in talkshows. Dat is een opmerkelijke stelling. Tien jaar geleden liet menig politiek redacteur van Buitenhof of Nova al dezelfde klacht horen. In 2008 kopte NRC Handelsblad al: ‘Angstige voorlichtingscultuur zorgt dat ministers tv-optredens liever uit de weg gaan’. Peter Kee, tegenwoordig politiek redacteur van Pauw, noemt in zijn boek Het briefje van Bleeker een reeks ministers die sinds 2010 systematisch weigeren bij Pauw Witteman en Pauw te verschijnen. Schohaus is dit blijkbaar ontgaan.

De schaarse cijfers die ze presenteert onderbouwen haar analyse evenmin, integendeel. Ze vergelijkt cijfers van Pauw Witteman over de jaren 2008-2012 met die over het afgelopen seizoen. In de eerste periode, met Kamerverkiezingen in 2010 en 2012, gemeenteraadsverkiezingen en Provinciale-Statenverkiezingen, bevonden zich vier politici in de top-tien van de gasten. Het afgelopen jaar zijn politici uit de top-tien verdwenen. Niet verbazingwekkend in een seizoen waarin alleen Statenverkiezingen plaatsvonden. Pijnlijker is dat de cijfers over het laatste jaar niet één programma betreffen, maar vier verschillende talkshows van de publieke en commerciële omroepen. Dat heet appels met peren vergelijken.

Er zijn andere data die haar gelijk evenmin bevestigen. Lisa van der Voort laat in haar recente masterscriptie politicologie zien dat in het afgelopen seizoen 118 politici verschenen bij Pauw, oftewel in ruim twee derde van de uitzendingen, terwijl Schohaus het heeft over mondjesmaat aanschuivende politici. In zestien gevallen was dat een minister of staatssecretaris. Er zit als het gaat om het optreden van politici zeer weinig verschil tussen het huidige Pauw en zijn voorganger in de periode 2008-2012. In het seizoen 2011-2012 waren er 107 interviews met politici in P Wel bleef bij Humberto Tan het afgelopen jaar de teller op slechts zeventien politici staan.

Treden er dan nu meer politieke duiders op in de talkshow, zoals Schohaus suggereert? De cijfers wijzen daar niet op. Het afgelopen jaar zagen de kijkers 26 duiders als Ferry Mingelen of Paul Jansen in de talkshow van Jeroen Pauw. Niet veel, als men weet dat in het seizoen 2003-2004 Frits Wester 21 maal optrad als analist in Barend Van Dorp. Daarnaast zijn Jack de Vries, Felix Rottenberg en Maurice Hond al sinds 2006 met grote regelmaat duiders van de binnenlandse politiek.

Er is wel wat aan de hand, maar dat komt in het artikel van Schohaus slechts zijdelings ter sprake. RTL Late Night kiest er bewust voor om nauwelijks serieuze onderwerpen, waaronder politieke, te programmeren. De wereld draait door koos er in maart 2015 voor om de Statenverkiezingen te negeren. Hopelijk is dat een eenmalige keuze, maar het is te vroeg om daarover te generaliseren.

Schohaus is er terecht van overtuigd dat talkshows een belangrijke bron van informatie kunnen zijn voor veel burgers, maar haar stelling dat talkshows daarin falen is een veel te gemakkelijke conclusie die niet gebaseerd is op onderzoek. Kees Brants en ik concluderen op basis van uitgebreid onderzoek in ons boek over de campagne van 2012 dat de rol van talkshows voor het grote publiek essentieel is. Politici zaten met regelmaat in talkshows en dan ging het veelal over inhoudelijke onderwerpen. Talkshows zouden ongetwijfeld politici soms inhoudelijker en scherper mogen interviewen, de rol van voorlichters is ergerlijk, maar er is geen sprake van afwezige politici. Het is de zoveelste ongefundeerde sombere analyse over het functioneren van de media.

Philip van Praag, (met Kees Brants) auteur van het boek Media, macht en politiek: De verkiezingscampagne van 2012.

Battle of Ideas

In de aanloop naar het jaarlijkse Battle of Ideas Festival in Londen (17 en 18 oktober) is er op woensdagavond 30 september in De Balie in Amsterdam een debat rondom de vraag of onze zorgen om milieu en duurzaamheid de vooruitgang in de weg staan. De Groene Amsterdammer en Tegengeluid, de nieuwsbrief voor dwarsdenkers, zijn mediapartner van de Battle of Ideas.

Are greens the enemies of progress?

Groene denkers wijzen op de hoge kosten van onze vooruitgang. Zij zijn bezorgd dat de aarde ons verlangen naar meer, meer, meer niet kan dragen. Daarmee zetten ze een rem op de groei, menen hun critici. Is het de armste mensen soms alleen toegestaan om ‘duurzame ontwikkeling’ door te maken? Is het tijd voor een ander begrip van vooruitgang, of is de milieubeweging toe aan een herbezinning? Is vooruitgang een mythe?

Met: Ted Nordhaus, voorzitter milieudenktank Breakthrough Institute; Tweede-Kamerlid Liesbeth van Tongeren (GroenLinks); publicist Frank Mulder (De Groene Amsterdammer); en journalist Brendan O’Neill (Spiked).

Het debat wordt gevoerd in het Engels. Meer informatie en aanmeldingen: debalie.nl