Leve het europatriottisme!

Dick Pels heeft een droom (De Groene van 15 januari). Europa zit weliswaar in ons bloed, getuige de uitgebreide culturele en gastronomische kruisbestuiving, het is echter zaak nog europatriottischer te worden. En dan niet naar het voorbeeld van het geharnaste ‘nationaal-patriottisme’ van de pvv of de Amerikaanse Tea Party.

Bij dromen horen daden. Het recept voor een nog succesvoller europatriottisme ligt – als vanzelfsprekend – in Europa zelf; omarming van Europese waarden: individualiteit, tolerantie, vrijzinnigheid, zachtmoedigheid en het creëren van eurorituelen. Tussen dromen en daden staan misschien geen wetten en praktische bezwaren, maar toch wel de politieke realiteit. Dat ziet Dick Pels goed in. De ‘zachte’ Europese waarden dienen, waar nodig, met hard machtsvertoon verdedigd te worden, de paradox.

De recente geschiedenis heeft uitgewezen dat de eurodroom vaak en gemakkelijk uiteenspat. Een onvermoede gebeurtenis: een terroristische aanval, de interne economische crisis, en de zachte waarden worden – naar goed Europees gebruik – bediscussieerd en in twijfel getrokken.

De ‘echte’ paradox: de eurodroom van Dick Pels is geen droom, zolang hij maar betwijfeld wordt; zo niet, dan lijkt hij verdomd veel op de onwrikbare, eurosceptische pvv-droom.

GEORGIOS KONSTANTIS

De Europese zoektocht

Ik ben Europeaan, maar voel me daar Nederlander onder. Europa is cultureel één, maar wie van die eenheid te veel een politiek doel maakt, verliest haar.

Terecht zegt Dick Pels dat Europa een project van lange adem is (De Groene van 15 januari). Ik zou het daarom liever een traject willen noemen. We zijn op doortocht. Waarheen precies is niet duidelijk. En wie die duidelijkheid te veel wél wil hebben loopt het gevaar lieden aan de macht te helpen die weer eens ‘het beloofde land’ in het vooruitzicht stellen.

Daarbij kan zwaar ingezet worden. Gelovig zowel als seculier. Pels lijkt dat niet te doen. Het is meer een Europa-light waar hij op inzet. Te licht waarschijnlijk in de ogen van Europese unitaristen die vinden dat de al eeuwenoude Europese markt politieke sturing nodig heeft, wil Europa als wereldmacht meedoen. Verhofstadt lijkt het Chinese model daarom wel wat. Iedereen zijn culturele hebbedingetje, zolang de politiek maar het overzicht behoudt. De geldstroom moet staatkundige Rückversicherung krijgen. Binnenmuren weg en buitenmuren een stuk hoger.

Zo europatriottistisch echter lijkt Pels het bij nader inzien ook wel te willen en hij pleit daarom voor een echte Europese president en dito leger. Want zonder gezamenlijk leger blijft Europa in de Kleinstaterei hangen. Echt Europees vaderlander kun je je dan niet voelen. En zo blijft er van de paradox dat wat ‘op het eerste gezicht een vorm van zwakte’ kan lijken ‘bij nader inzien een bron van kracht is’, nog weinig over bij Pels. Het doel van de zoektocht is steeds duidelijker: voelen wat je bent en zijn wat je voelt. Dus nu alleen nog maar het goeie middel om die eenheid doorvoed en de honger naar de gerechtigheid gestild te krijgen.

Fokke van der Heide, Zwolle

In het oog van de beeldenstorm

In het artikel In het oog van de beeldenstorm van Bart Schut (De Groene van 15 januari) is een foutje geslopen. Er staat nu: ‘In dit opzicht is het verbod weinig meer dan het joodse (en door christenen overgenomen) tweede gebod uit de talmud.’ Dit moet natuurlijk niet de talmud maar de thora zijn.

A.J. Jongsma-Rijksen

Ondertussen op groene.nl

Iedere donderdag verzorgen onze kunstcritici een selectie uit het actuele kunstaanbod. Koen Kleijn tipte verleden week Riot van Isaac Julien, een tentoonstelling die vanaf 31 januari te zien is in De Pont in Tilburg. ‘Complexe kunst met een grote K, van onberispelijke technische kwaliteit, grote inhoudelijke ambitie en serieuze maatschappelijke betekenis.’ Gawie Keyser noemde de film When Animals Dream dé aanrader van deze maand, al kwam hij er na een onthutsende kijkervaring niet uit wat de titel betekent. Daar ligt dus nog een taak voor de lezer.

Meer tips:

groene.nl/tag/kunsttips