CO2 in Das Kapital

Ewald Engelen schrijft in De Groene van 19 januari: ‘In het derde deel van Das Kapital voegt bezorger Friedrich Engels aan een passage van Marx over de chemische transformatie van kool in gas een zinsnede toe waarin hij er fijntjes op wijst dat dit leidt tot de uitstoot van CO2: in 1894!’

De verbazing is een beetje vreemd omdat het gevolg daarvan, het Arrhenius- (of broeikas)effect, ook rond die tijd werd ontdekt door de Zweed Svante Arrhenius. Hij voorspelde dat een toename van CO2 in de atmosfeer een stijging van de temperatuur op aarde veroorzaakt. Volgens hem zou een verdubbeling van de CO2-uitstoot leiden tot een opwarming van vier tot zes graden.

Zijn moeder heette overigens Thunberg…

JAAP MOLENAAR, Amsterdam

‘Gasbel’

Wat is het toch jammer te lezen dat ook u nog steeds spreekt over de ‘gasbel’ van Slochteren. Daardoor maakt u vele Groningers nog angstiger dan ze al zijn.

Het gas bevindt zich niet in een bel, maar zit in de poriën van een meters dikke zandsteenlaag op drieduizend meter diepte.

Velen denken dat bij een aardbeving hun huis in de ‘bel’ verdwijnt en dat is dus niet het geval. Beter is te spreken van een ‘gasveld’ of ‘gasvoorkomen’.

LIA DE RUYTER, voormalig Rijks Geologische Dienst

Bommen op Grozny

Dat Poetins populariteit onder de Russische bevolking te danken is aan een terreurbombardement op Grozny in de verwachting daarmee het moreel van de bevolking te breken, zoals Simon van Teutem beweert in Bommen op burgers (De Groene van 12 januari), is te kort door de bocht.

Poetin besloot tot deze actie als vergelding voor het opblazen van een aantal flatgebouwen in Rusland, wat ruim driehonderd burgers het leven kostte. Of deze aanslag door de Russische geheime dienst zelf in scène was gezet is hier niet van belang, waar het om gaat is dat de actie door Poetin werd aangegrepen om voor eens en altijd af te rekenen met de Tsjetsjeense ‘bandieten’ die hij, zo verklaarde hij, ‘tot op de plee toe’ zou afmaken. Dat was taal die tot de verbeelding sprak van veel Russen. Een leider die in tegenstelling tot voorganger Jeltsin wist hoe je tegen terroristen moest optreden. Het terreurbombardement moet dan ook worden gezien als een actie van Poetin tegen de mogelijke daders en was primair bedoeld om zich bij de eigen bevolking te presenteren als ‘sterke man’. Het bombardement was zeker geen middel om het moreel van de Tsjetsjeense bevolking te breken.

ALBERT KORT, Kapelle

Vriendin van Engel

Ik lees De Groene al heel wat jaren en heb me tot voor kort nooit ergens aan geërgerd. Dat veranderde in december. Allereerst de verhalen die bij de vvd een pluim in een gaatje staken, zonder iets te vertellen over alles wat tijdens ruim tien jaar (neo)liberalisme naar de knoppen is geholpen. Hoe durf je die loftrompet te steken zonder de grote tekortkomingen van het neoliberale beleid te benoemen.

Nog erger was het artikel over de dame die notoir aanhanger is van de leugenverspreider Engel. Toen genoemde dame ook nog eens lid van Forum voor Democratie werd en zich dus schaarde achter de leugens van de zogenaamde filosoof Baudet en het fascisme van sommige leden van de FvD-fractie, bleef de auteur in eerste instantie nog bevriend. Pas later begon het te dagen en vroeg hij zich af of die vriendschap wel de moeite waard was. Ik had van de redactie een kritischer houding verwacht.

TON VAN DER HEIJDEN,
Larochemillay (Frankrijk)