Post week 7

Voorgrond en achtergrond

Een paar weken geleden zei een student op een vraag naar hoopvolle ontwikkelingen in deze tijd: ‘Dat het tijdperk van het patriarchaat definitief ten einde loopt.’ Toen ik in De Groene van 26 januari de recensie las van het boek Alma’s dochters: Vijf levens in de schaduw dacht ik aan deze uitspraak. Ik vroeg mij af: gaat het er bij de omschakeling van patriarchaat naar een vrouwelijker tijdperk niet juist om dat we wat minder aandacht aan de voorgrond schenken, en wat meer aan de achtergrond? Niet om van de achtergrond alsnog de voorgrond te maken (meer maatschappelijke erkenning van vrouwen) maar om de voorgrond trivialer te maken; erkenning, roem en geld als schaduwen van waar het werkelijk om gaat.

Toen mijn ouders trouwden, zei mijn grootmoeder tegen mijn vader: de emancipatie van de vrouw is eigenlijk de emancipatie van de man. Mijn vader heeft die uitspraak in onze opvoeding vaak herhaald. Maatschappelijk hebben mannen vaak meer macht, maar de innerlijke vrijheid ligt van oudsher bij de vrouw.

In de geschiedenis van mijn familie vangen de vrouwen de aandacht. Hun mannen hadden volop maatschappelijke erkenning: mijn overgrootvader als natuurkundige en als directeur van de Internationale School voor Wijsbegeerte, mijn grootvader als directeur van de Gispen-meubelenfabriek. Beiden staan zij in onze herinneringen echter in de schaduw van mijn formidabele overgrootmoeder en grootmoeder.

Er bestaat een anekdote waarin mijn grootmoeder mijn grootvader wijst op de beperktheid van ‘aanzien’. Mijn grootvader had voor de fabriek een overleg met een minister. Hij kwam thuis en deed daar groot over. Mijn grootmoeder keek hem rustig aan en zei: ‘Wim, in het licht van de eeuwigheid is jouw overleg met de minister net zo belangrijk als een padvindersvergadering.’

Het zou mij een lief ding zijn als we in deze jongste feministische golf wat minder aandacht aan de voorgrond zouden schenken, en wat meer aan de achtergrond. Ongelijkheid in macht en geld is de erfenis van het patriarchaat. Roem en erkenning horen daarbij. Terwijl de bomen op de achtergrond, de liefde en veel mensen waar niemand naar kijkt in werkelijkheid formidabel zijn. Ongelooflijker dan de meeste minutes of fame.

De verschuiving van de aandacht van het schaduwenspel op de voorgrond naar de liefde en de levenskracht aan de binnenkant van de dingen, dat is mijn associatie met het einde van het patriarchaat.

SAAR FRIELING

Ronald Plasterk

In de rubriek ‘In Den Haag’ in De Groene van 25 januari stelt Merijn Oudenampsen dat populisten als Ronald Plasterk precies doen wat zij de ‘linkse elite’ verwijten: in naam van een minderheid continu mensen lastigvallen over wat ‘correcte’ meningen zijn. Het doel van Plasterk met zijn wonderlijke columns in De Telegraaf is polariseren en dat lukt hem wonderwel. Ze hebben mij in ieder geval een jarenlange vriendschap gekost.

Ongevraagd kreeg ik van die inmiddels ex-vriend steeds de columns van de heer Plasterk toege-appt, begeleid met een juichend commentaar. Bijtende discussies volgden.

Om die heilloze weg stop te zetten had ik een Telegraaf__abonnement genomen om zo de apps te ontmoedigen. Nu kon ik de columns immers direct zelf lezen. Het mocht niet baten en bij de laatste app met een Plasterk-opinie ging het toch mis: de vriendschap werd opgezegd.

Jammer en slecht voor je gezondheid, al dat gepolariseer, je zou er kanker van krijgen. Maar gelukkig werkt de heer Plasterk aan een kankervaccin. Je zou het een verdienmodel kunnen noemen.

Geen verdienmodel voor De Telegraaf overigens, want mijn abonnement heb ik opgezegd. Dat zal ze leren die Plasterk eens aan te pakken.

JOS VAN DER PANNE, Otterlo