Alessandro Baricco
Chapeau voor het uitstekende essay van Alessandro Baricco (‘En nú moet de elite zichzelf op het spel zetten’ in De Groene Amsterdammer van 14 februari) waarin hij niet alleen de huidige maatschappelijke problemen helder beschrijft, maar ook de enorme invloed van de sociale media daarop overtuigend weet aan te tonen.
Kennelijk gloort er nog een sprankje hoop in het wereldwijde doemscenario dat de Italiaanse auteur zijn publiek voorhoudt. Dezelfde media die hij deels verantwoordelijk stelt voor het ontstaan van de huidige ‘volkswoede’ kunnen tevens worden ingezet als een eerste poging om de kloof tussen de elite en het volk te overbruggen. Dat daarnaast een radicale herverdeling van de rijkdommen noodzakelijk is, spreekt vanzelf en kan ook door de elite niet worden ontkend.
In dat laatste heb ik overigens wel vertrouwen. Het kapitalisme heeft tenslotte elke keer weer bewezen te beschikken over een ijzersterk vermogen tot inkapseling van zelfs de onverzoenlijkste tegenstanders. Met vergaande economische hervormingen en sociale wetgeving zal de elite er ongetwijfeld in slagen om weer een groot deel van ‘de ontevredenen’ voor zich te winnen.
ALBERT KORT, ’s-Heer Hendrikskinderen
Het postkoloniale debat
In De Groene Amsterdammer van 7 februari stond een essay (‘Principes? Niet overzee’) van de historici Larissa Schulte Nordholt en Remco Raben over het postkoloniale debat. Wat ik hier mis, is het historisch perspectief. Kolonisatie en discriminatie zijn niet iets van de negentiende en twintigste eeuw, maar van alle tijden. In de vroegste tijden, toen wij, Homo sapiens subspecies sapiens, uit Afrika kwamen, waren Europa en Azië al bevolkt door de neanderthalers en denisoviërs, beide ondersoorten van H. sapiens. Misschien waren er zelfs wel meer ondersoorten. Die zijn niet gekoloniseerd maar uitgeroeid. Of beter, de mannen zijn waarschijnlijk om het leven gebracht en de vrouwen verkracht. Daarom vinden we buiten Afrika en ten noorden van de Sahara hun DNA nog terug.
In later tijden werd dit voortdurend herhaald, denk aan Dzjengis Khan en Timur Lenk. Weer later is men gaan koloniseren. Het Romeinse Rijk bestond bijvoorbeeld uit Rome, en vele kolonies. Koloniseren is dus een vooruitgang in de ontwikkeling van de mensheid. Historisch gezien is het beter om daar aandacht aan te besteden in plaats van kritiek te leveren op de kolonisatie van grote delen van Afrika en Azië. Bovendien was de grootschalige slavenhandel vanuit Afrika niet mogelijk geweest zonder toedoen van Afrikaanse volken, die de slaven maakten en verkochten. Ook in Azië was slavernij geen uitzondering.
Zelf heb ik veel in Indonesië gereisd, en soms maanden onder de bevolking verbleven. Voor velen is de kolonisatie niet voorbij, alleen is er een andere kolonisator. Zo is in Papoea, vroeger West Nieuw-Guinea, de oorspronkelijke bevolking voor een deel uitgeroeid en vervangen door Javanen.
De ergste voorbeelden van kolonisatie zijn Noord-Amerika en Australië. Maar daar wordt niet over geschreven! Het artikel van Schulte Nordholt en Raben is een beschouwing vanuit hedendaagse politieke correctheid. En dat doet onze voorvaders onrecht aan.
HANS NOOTEBOOM, Leiden
(Ouderdoms)discriminatie
Het klinkt oprecht en weldoordacht als Nnenna Onwuka in De Groene Amsterdammer van 14 februari zegt dat ze kleurenblind door het leven zou willen gaan. Ook geloof ik haar als ze zoekt, nu nog tevergeefs, naar een maatschappij zonder racisme en discriminatie. Maar wat tuimelt ze in een diep gat als ze opmerkt: wat ‘kunnen mensen van boven de zeventig soms best gekke dingen zeggen’. Ja het oudje over wie ze het daar heeft was van voor de oorlog. Jonge dame – want schrijft u niet pas 21 schone jaren te hebben doorleefd – ik ben ook van voor de oorlog, maar daarom ben ik nog niet beschimmeld, of in uw woorden een schattig opaatje. Nee, ik ben wel opa maar niet schattig, vandaar dat ik de jeugd op strenge toon vermaan wat meer het oor te luisteren te leggen bij oudjes, zij hebben vaak meer discriminatie, en racisme, meegemaakt, zeker zij die van voor de oorlog zijn. Zij hebben enkele jaren in een heel andere maatschappij dan die van nu geleefd. Ik hoop hiermee geen gekke dingen te zeggen.
S. VAN DER SPOEL, Ruurlo