Noord-Engeland

Wat jammer dat Patrick van IJzendoorn zich in zijn stukje ‘Noord-Engeland herontdekt de trein’ (De Groene, 23 januari) laat verleiden tot een goedkope vergelijking met de Amsterdamse Noord/Zuidlijn. Wat wil hij daarmee eigenlijk zeggen? Dat het een onzinnig prestigeproject is dat te duur en te laat wordt opgeleverd? Dat zou erg flauw zijn.

In Nederland worden vrijwel alle railprojecten duurder dan begroot (behalve de Betuweroute) en zijn veel later klaar dan gepland. Maar als alles eenmaal rijdt zijn ze een groot succes. Dat geldt zeker voor de Amsterdamse Noord/Zuidlijn, de Rotterdamse HoekseLijn en de Utrechtse Uithoflijn. Het is in Nederland helaas nodig om dergelijke projecten goedkoper af te schilderen omdat er anders nooit een akkoord over komt. Er is gewoon onvoldoende politieke daadkracht om echt in rail te investeren en de werkelijke kosten op voorhand te accepteren. Nederland loopt sowieso achter op dit gebied. Denk aan het afblazen van trams in Leiden en Groningen, projecten waar al heel veel geld aan was uitgegeven. Het is de auto die nog steeds wint.

De HS2 in Engeland is een noodzakelijke investering. De bestaande lijnen (East Coast en West Coast Main Lines) zijn zwaar overbelast. De HS2 zal net als de HS1 (Eurotunnel-Londen) een succes zijn vanaf het moment dat de exploitatie start. Misschien dan toch (per ongeluk) een positieve vergelijking met de Noord/Zuidlijn?

HANS DE LANGE

David Thoreau

Als medeoprichter van drukkerij Walden en het gelijknamige tijdschrift in het Bussum van de jaren zeventig las ik met grote belangstelling het artikel over David Thoreau (De Groene, 6 februari). Vorig jaar kwam ik er eindelijk aan toe een duik te nemen in Walden Pond en het nabijgelegen Concord te bezoeken. Dit dorp, vergelijkbaar met het Gooise Laren, was de thuisbasis van Thoreau, waar hij regelmatig gezelschap zocht om het eenzame leven in zijn blokhut te ontvluchten. Dat was – en is – een wandeling van een paar kilometer. Concord ligt ruim dertig kilometer van Boston vandaan en zijn ouderlijk huis stond in Concord, en niet in Boston, zoals De Groene abusievelijk schrijft. Anders dan het zo verguisde experiment Walden van Frederik van Eeden in Bussum rond 1900 (‘Waar allen luieren daar eet niemand’, was het commentaar van de Bussumers op deze communale kolonie) had Thoreau geen mee- of klaplopers nodig om zijn punt te maken. Hij koos voor zijn individuele rechtlijnigheid. Ook al moest hij ervoor de cel in, zoals in juli 1846 toen hij weigerde belasting te betalen aan een overheid die de slavernij in stand hield en oorlog in Mexico voerde. Die individuele standvastigheid van Thoreau is, naast zijn kritiek op het economische systeem van uitbuiting en verspilling, een bron die nog steeds inspireert.

LEO PLATVOET, Amsterdam

In memoriam Reinbert de Leeuw

Reinbert de Leeuw is niet meer.
Over heel het IJ daalt stilte neer.
Van klank heeft hij zwijgen gemaakt,
van klokkentijd duur. Hoor, hoor,
thans slaat hij stram en secuur
en staande voor het muisstil
orkest der levenslang vermisten
alle maten van de leeg geschreven partituur.

Willem Jan Otten