Eurofobie

Het blijkt besmettelijk, de eurofobie. Aukje van Roessel schrijft (in De Groene van 23 februari) dat de pvv de grenzen dicht wil ‘maar luchtverontreiniging en klimaatverandering houden zich niet aan grenzen’. Twee pagina’s daarvoor schrijft (mijn partijgenoot) Ewald Engelen: ‘Het hedendaagse politieke landschap wemelt van de supranationale organisaties met onnavolgbare afkortingen, die geen rekenschap verschuldigd zijn aan burgers en over hun hoofden heen beslissingen nemen die aan hun belangen raken.’ Eigenlijk gaat het alleen over de EU. Een onnavolgbare afkorting? Aan welke beslissingen denkt hij dan? De dikte van schroefjes, bouten en kabels, de afmetingen van containers en de emissie-eisen aan auto’s, kapitaaleisen voor banken en de reinigingsmiddelen voor het schoonmaken van slachtkippen. In mijn ogen zijn dit perfecte vormen van internationale afstemming. Het is echt vervelend om een apparaat onder handen te hebben met boutjes, deels met Engelse draad (geen woordspeling) en deels met continentale draad. De andere voorbeelden van Engelen zijn even nuttig. Dankzij die Europese maten kunnen containers worden gestapeld en vrachtwagens eenvoudiger geconstrueerd zijn. Engelen trekt namens de Partij voor de Dieren het land door. Helaas, hij laat na erop te wijzen dat Nederland wel de dierenmishandeling in de bio-industrie kan beperken maar dat bij te strenge nationale eisen die dierenmishandeling de grens over trekt. Dat geldt evenzo voor de overbevissing, overbemesting, het verwerken van gif enzovoorts. Hij erkent dat twee derde van de milieumaatregelen uit Brussel afkomstig is. Dat geldt trouwens ook voor de bescherming van consumenten. Engelen stelt dat daar in Brussel een democratisch vacuüm bestaat dat het Europese en Amerikaanse grootbedrijf gretig opvult. Dat moge waar zijn, maar denkt Engelen nu echt dat de Nederlandse politiek de lobby van dat internationale grootbedrijf zou kunnen weerstaan?

Met verkiezingen in Nederland, met een referendum in Nederland is de mishandeling van ganzen en eenden in Frankrijk voor de productie van foie gras niet tegen te houden, of stierengevechten, of de productie van vervuilende auto’s, of het gebrek aan kapitaal dat internationale banken aanhouden.

Het behoorlijk populistische geneuzel van Engelen komt neer op een vals-romantisch streven naar autarkisch dorpsgeluk, dat buiten Polynesië nooit heeft bestaan, behalve voor de clerus en landheren. Die grootzakelijke belangen moeten op Europees niveau in toom worden gehouden. Dat moet, en dat moet democratisch gecontroleerd.

NIELS VAN MANEN, Bloemendaal

Determinisme en fatalisme

Het lezenswaardige artikel van Tielbeke over de boeken van Harari (in De Groene van 9 februari) las ik pas dit weekend. Graag wil ik iets rechtzetten. Tielbeke schrijft over Harari dat deze geen determinist is en licht dat toe door te stellen dat hij niet weet hoe de wereld er in 2100 uitziet; ‘dat hangt helemaal af van de keuzen die we maken’. Fatalisme en determinisme worden hier door elkaar gehaald. Een determinist begrijpt dat de keuzen die we maken de toekomst beïnvloeden, maar hij begrijpt ook dat elke keuze het gevolg is van een eerdere situatie. Fatalisten menen dat hun keuzen er niets toe doen.

HANS VAN DEN BURG, Vleuten