Het lijkt wartaal wat ik hier schrijf, dus laat het me verduidelijken aan de hand van een voorbeeld.
Economen weten veel van economie. Ik kan m’n eigen geld niet eens beheren. Toch heb je verschillende stromingen in economenland waardoor er verschillende standpunten zijn. Een van die standpunten komt precies overeen met wat ik vind.
Ik vind dat wonderlijk. Mijn standpunt, over bijvoorbeeld de euro of Europa, baseer ik op artikelen die ik lees. Maar ik lees niet alle artikelen die daarover gaan. Ik selecteer. Ik selecteer door de krant waarop ik een abonnement heb, dan selecteer ik op de auteur (of ik die ken of niet), maar dan nog weet ik niet waardoor ik me dan laat beïnvloeden. Er zijn onder economen lieden die ik niet sympathiek vind. Waarom niet? Weet ik niet. Hun gezicht staat me niet aan, de klank van hun stem vind ik naar – denk ik – ik heb geen idee.
Toch ben ik het vaak met hen eens. Waarom valt mijn hond zomaar een andere hond aan, terwijl hij poeslief is tegen andere honden? Geen idee.
Al jaren denk ik na over de vraag: hoe kom ik aan een standpunt?
Vermoedelijk denk ik steeds: wat zou het beste voor me zijn?
Maar dat is toch niet zo.
Ik geloof bijvoorbeeld dat de standpunten van 50PLUS in mijn voordeel zouden kunnen werken, maar toch zal ik niet op die partij stemmen. Terwijl ik Henk Krol nota bene een erg vriendelijke man vind. Uiterst sympathiek. Wij zijn twee honden die elkaar mogen.
Ik leef tevens met het besef dat ik een permanent gebrek aan kennis heb.
Mijn gebrek aan kennis compenseer ik met kunde. Ik ben vermoedelijk gemiddeld intelligent, maar ik kan beter schrijven dan sommige mensen die heel intelligent zijn, omdat ik het vaker doe, omdat het me interesseert en omdat ik me die kunde heb aangeleerd. Voetballers kunnen ook beter voetballen dan ik, terwijl ik echt durf te beweren dat ik intelligenter ben dan sommige voetballers.
Ook die hebben een standpunt.
Die lezen vaak geen kranten maar alleen teletekst. Een boek lezen ze ook niet vaak. Toch zijn er ook voetballers die net zo denken als ik. Sterker: er zijn voetballers die net zo denken als Ewald Engelen of Sweder van Wijnbergen. Nog sterker: ik ken een voetballer die dezelfde standpunten heeft als Thierry Baudet!
Wat moet ik dan met een uitspraak als: je moet je goed informeren om tot een goed standpunt te komen.
Wat heb ik aan kennis?
Laatst interviewde ik een kernfysicus die me vertelde dat er ongeveer honderd andere mensen op de wereld zijn die zijn wetenschap kunnen begrijpen. Wat ik niet heb gevraagd is: waar staat u politiek? Wat vindt u van één Europa? Wat denkt u, blijft de euro bestaan of niet? Waar haalt u uw moraal vandaan?
Waarom vinden niet alle intelligente mensen hetzelfde? Waarom vinden dommen vaak iets dat de moeite waard is?
Als het buiten regent, wil mijn hond niet naar buiten.
‘Als jij zo denkt’, zeg ik dan, ‘is daarvan de consequentie dat jij geen eten krijgt, of dat je in de gang moet pissen en kakken.’
Dat kan haar niets schelen.
Wanneer ik beweer ‘tegen Europa’ te zijn, dan hoor ik regelmatig dat de consequentie daarvan is dat het slecht is voor onze economie. Dat kan me dan ook niets schelen.
In het hebben van het juiste standpunt zit volgens mij meer toeval en intuïtie dan me lief is.