Barcelona – Als de laatste terreurgroep van Europa besluit de wapens in te leveren, is dat voor de meeste mensen goed nieuws. Niet voor Mariano Rajoy. ‘De eta zegt dat ze zich eenzijdig gaan ontwapenen’, zei de Spaanse premier bits in een reactie. ‘Ze doen maar. En laten ze zich dan meteen opheffen.’

Voor wie de boodschap niet begrepen had, deed hij er een dag later nog een schepje bovenop. Op het congres van zijn partij in Baskenland verzekerde Rajoy dat de Baskische afscheidingsbeweging niet op tegenprestaties hoefde te rekenen. ‘Er komt niks in ruil voor niks, want er kan niks zijn’, zei hij in de typische Rajoy-retoriek. ‘De Spaanse regering past zoals altijd de wet toe en ik ben ervan overtuigd dat de Franse regering hetzelfde zal doen.’

Dit was een duidelijke oproep aan Parijs: pak iedereen op die zich in de buurt waagt van de verborgen wapenopslagplaatsen van de eta in Zuid-Frankrijk, ook al is dat met de bedoeling om de wapens in te leveren of te vernietigen. Een betere manier om de ontwapening te ontmoedigen is nauwelijks denkbaar. Wie meehelpt om het terrorisme definitief te begraven, loopt het gevaar om opgepakt te worden voor terrorisme. Dat was precies wat de Frans-Baskische vakbondsman en milieuactivist Txetx Etcheverry overkwam toen hij in december met twee medewerkers een deel van het wapenarsenaal van de eta in Luhuso wilde ontmantelen.

Sinds de eta in 2011 definitief de gewapende strijd afzwoer, eist de Spaanse regering inlevering van de wapens. Maar tegelijk heeft de regering-Rajoy altijd geweigerd mee te werken aan die ontwapening. Sterker, Madrid heeft het Baskische vredesproces enthousiast tegengewerkt. ‘Spanje is het enige land waar een groep zich wil ontwapenen en de regering dat zo moeilijk mogelijk maakt’, stelde in 2015 een buitenlandse bemiddelaar. Hij maakte deel uit van een groep buitenlandse onderhandelaars die eerder met succes de vredesprocessen in Colombia (farc) en Noord-Ierland (ira) had begeleid.

Sinds de eerste aanslag in 1968 heeft de eta 829 slachtoffers gemaakt. Onder hen veel politici van de twee traditionele regeringspartijen, ook de PP van Rajoy. Waarom saboteert zijn regering toch de ontwapening? Misschien ligt het antwoord deels in de observatie van commentator Toni Soler: ‘Helaas is de PP altijd geobsedeerd geweest om geweld en streven naar onafhankelijkheid op één hoop te gooien.’