Een aanbeveling voor Wat houdt ons tegen? lijkt een geval ‘WC-eend adviseert WC-eend’. Want redacteur Jaap Tielbeke en Daphné Dupont-Nivet, medepresentatoren, hameren in De Groene al jaren op het klimaataambeeld. En presentator Jeroen Smit publiceerde hier recent een essay over ‘ceo’s en duurzaamheid’. Maar eerst de recentste aflevering, gewijd aan de suv – auto met tank-kenmerken, die letterlijk en figuurlijk steeds meer ruimte inneemt. Je zit lekker hoog en bij een botsing legt de niet-suv, fietser of auto, het loodje. De aantallengroei heeft iets van een wapenwedloop.
Erger is dat de suv het halen van de klimaatdoelen voor 2030 zwaar in de wielen rijdt. CO2-uistoot in maakproces en bij rijden zijn enorm. De toenemende brandstofzuinigheid die de auto-industrie inderdaad realiseert gaat grotendeels teniet door toenemend gewicht van auto’s, suv voorop. De consument vraagt erom, zegt de industrie, verzwijgend dat ze daar met reclamecampagnes sterk op inzetten. En dat hun winstmarge op suv’s twee maal zo hoog is als normaal. ‘Een beter milieu begint niet bij jezelf’ en dus wordt gewezen op de macht van de auto-industrie en de te geringe tegenkracht van de politiek tot en met EU-niveau.
Auto’s zwaarder belasten naar gewicht is noodzaak. Maar tussen droom en daad staan autolobby, aandeelhouders, werkgelegenheidsargumenten, nationale belangen. En is de ernst van de klimaatramp topprioriteit van ceo’s? Smit spreekt die van Renault, en vraagt naar zijn moed om de strijd voor ‘verlichting’ ten koste van de suv aan te gaan. De man verklaart zich dapper – de kijker denkt het zijne. De consument die er nu een koopt zorgt dat tot 2040 te hoge uitstoot gegarandeerd is. Het elektrisch maken van de suv vereist een reuzenbatterij, oftewel een ‘ecologisch monster’.
Aflevering 1 behandelde voedselverspilling, mede veroorzaakt door de voorgeschreven formule ‘ten minste houdbaar tot’ die supermarkten en legio consumenten als weggooidatum hanteren, ook voor langer houdbare producten. Ten onrechte, dus verander dat voorschrift. (Mijn generatie, opgegroeid in al dan niet nette armoe, gooit zelden voedsel weg; veel in overvloed geborenen lachen erom, ‘hongerwinter’ spottend uitsprekend.) Voor aflevering 2 verwijs ik ook naar Tielbeke’s stuk in de vorige Groene over de noodzaak van een écht internationaal spoorwegnet dat alternatief kan zijn voor vliegen. ‘Treinnationalisme’ blokkeert die ontwikkeling.
Maar is dit WC-eend? Nee. Belangrijke en goede televisie hoort hier besproken. ‘Frappez partout’. Ik stamp als muis even mee met olifant Tielbeke c.s. Ook al omdat horen en zien van talking heads extra informatie opleveren. Omdat lichaamstaal en toon meer verraden dan het gedrukte woord. Zie het ongemak waarmee Heike Luiten, directeur van NS International, haar antwoorden geeft. Of veelzeggend te lang zwijgt. En televisie bereikt breder publiek. Ja, de structuren, wetgeving en moedige leiders zijn het belangrijkst. Toch voel ik er tegelijk meer eigen verantwoordelijkheid door. Maar verbied meteen die misdadige terrasverwarming.
Jeroen Smit, Daphné Dupont-Nivet, Jaap Tielbeke– Wat houdt ons tegen?, Human, zes delen, vanaf woensdag 10 mei, NPO 2, 20.55 uur