Frank Herbert (1920-1986) schreef Dune in 1965. Dat was het eerste deel van een reeks literair-filosofische ruimte-opera-romans die even populair als obscuur zijn: er zijn miljoenen fans, maar minstens zoveel boekenlezers vinden het half mystieke onzin. Tussen deze uitersten laveert de Canadese regisseur Denis Villeneuve, die komt met een nieuwe filmversie.
Midden jaren tachtig was David Lynch’ Dune een spectaculaire mislukking, ondanks de schitterende, gothic sets van planeten en paleizen, de bizarre mix van spiritualiteit en jongensachtige avonturen en vooral de bloedserieuze toon van de personages, die duizenden jaren vanaf nu verwikkeld zijn in een heilige oorlog met als inzet controle over een natuurlijke hulpbron, de drug spice melange.
Lynch’ versie blijft mooi, omdat zijn eigen obsessies er consequent in doorschemeren: het gebruik van analoge geluidseffecten om de een of andere mentale ‘storing’ aan te duiden; een guild navigator (spice melange maakt de intergalactische ruimtevaart mogelijk) die veel weg heeft van de monsterlijke baby uit zijn debuut Eraserhead; en de mythologische held Paul Atreides, die visioenen heeft van een te bewandelen ‘gouden weg’ die je met een beetje verbeelding transcendentale meditatie kunt noemen.
Villeneuve’s Dune, rond december verwacht, is interessant omdat hij gaat over wat er gebeurt als er een charismatische leider opstaat die slaafs wordt gevolgd. Ook zijn Herberts beschrijvingen van de ecologie van Arrakis (de Duin-planeet) merkwaardig actueel. In de eerste trilogie verandert het woestijnlandschap in een wereld waar het regent en plantengroei mogelijk is. Een slechte zaak, aangezien de reuzenzandwormen, die het oogsten van de spice mogelijk maken, dientengevolge met uitsterven worden bedreigd.
Net als Lynch is Villeneuve een eigenzinnig regisseur die ‘moeilijke’ films voor een groot publiek maakt, zie Arrival (2016) en Blade Runner 2049 (2017). Maar Herbert verfilmen is een hachelijke bezigheid. Hoe dan ook, de fanatieke Dune-fans wachten een fantastisch aantal maanden voor de release van Villeneuve’s film, want zij kunnen ter voorbereiding verder lezen – een leger auteurs schrijft nog altijd aan de reeks – over Paul, Lady Jessica, Irulan, Gurney Halleck, en mijn gunsteling: de Bene Gesserit Zusterorde, heksen die alles achter de schermen naar hun hand zetten. Heerlijk.
Dune is vanaf 17 december te zien